ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (ΚΥΚΛΑΔΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ)– Την Τρίτη, 12 Δεκεμβρίου 2017 (19:00), θα μιλήσει η Νότα Κούρου, Ομότιμη Καθηγήτρια Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, με θέμα: «Από την εποχή του Χαλκού στην εποχή του Σιδήρου στις Κυκλάδες: Η μαρτυρία της κεραμικής και των ταφικών πρακτικών». Η ομιλία εντάσσεται στον κύκλο ομιλιών του Κυκλαδικού Σεμιναρίου που διοργανώνεται στην Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία (Πανεπιστημίου 22). Οργάνωση Σεμιναρίου: Μαρίζα Μαρθάρη.
Λίγα λόγια για την ομιλία:
Η καταστροφή των ανακτόρων στην ηπειρωτική Ελλάδα στο τέλος της ΥΕΙΙΙΒ περιόδου είχε ως αποτέλεσμα, όπως είναι γνωστό, τεράστιες κοινωνικές ανακατατάξεις και μετακινήσεις πληθυσμών που επέφεραν σημαντικές πολιτισμικές αλλαγές σε όλο το Αιγαίο. Ωστόσο, η κατάρρευση του ανακτορικού συστήματος δεν σηματοδοτεί το τέλος του πολιτισμού που στηρίζεται σε θρησκευτικές ιδεολογίες και σχήματα με ρίζες στον μυκηναϊκό ανακτορικό κόσμο. Μετά από μια σύντομη ανασυγκρότηση σε αρκετές περιοχές του ελλαδικού χώρου κατά την Πρώϊμη και Μέση ΥΕ ΙΙΙΓ περίοδο, ο μυκηναϊκός πολιτισμός, αν και ισχυρά διαφοροποιημένος πλέον, συνεχίσθηκε στα πλαίσια μιας σταδιακής ύφεσης που ολοκληρώθηκε κατά την ΥΜ περίοδο κλείνοντας το κεφάλαιο του Μυκηναϊκού κόσμου.
Σε αυτό το θεωρητικό σχήμα που είναι σε γενικές γραμμές αποδεκτό σήμερα εντάσσονται και οι Κυκλάδες, παρά την «πολυνησιακή» γεωμορφολογία τους που οδηγεί σε μεγάλη διαφοροποίηση από νησί σε νησί όσον αφορά την διάρκεια των οικισμών και των νεκροταφείων, την κεραμική, κλπ. Σε πολλά κυκλαδικά κέντρα ο μυκηναϊκός πολιτισμός συνεχίζεται ανθηρός κατά την ΥΚΙΙΙΓ εποχή (Φυλακωπή Μήλου, Γρόττα Νάξου, Κουκουναριές Πάρου, Αγία Θέκλα Τήνου και αλλού). Ορισμένες από αυτές τις θέσεις φαίνεται να εγκαταλείπονται πριν από το τέλος της ΥΚ ΙΙΙΓ, ενώ άλλες παρουσιάζουν στοιχεία κατοίκησης κατά την Πρωτογεωμετρική περίοδο. Παράλληλα υπάρχουν ενδείξεις αιφνίδιων οχυρώσεων οικισμών ή ίδρυσης νέων κέντρων.
1. Υπομυκηναϊκά αγγεία από την Νάξο.
Το μεγάλο πρόβλημα για την ακριβή οριοθέτηση του τέλους του μυκηναϊκού πολιτισμού και την έναρξη της νέας εποχής στις Κυκλάδες, στην οποία εστιάζει το σεμινάριο, είναι η έλλειψη επαρκών στοιχείων για αυτήν την περίοδο. Η κρίσιμη για το θέμα Υπομυκηναϊκή κεραμική (εικ. 1) που είναι ελάχιστη και όχι πάντοτε από καλά στρωμματογραφημένες θέσεις, συζητείται αναλυτικά με στόχο τον προσδιορισμό συχρονισμών που οδηγούν σε ακριβέστερο καθορισμό των αλλαγών που συντελούνται. Παράλληλα διερευνώνται και άλλα στοιχεία που εμφανίζονται μετά το τέλος του μυκηναϊκού κόσμου, όπως μεταξύ άλλων σιδηρά όπλα, νέες λατρευτικές (εικ. 2) και ταφικές πρακτικές ή συγκεκριμένες οχυρώσεις σε νέο-ϊδρυμένες θέσεις, όπως η κυκλώπεια οχύρωση στο Ξώμπουργο της Τήνου, που συμπληρώνουν την εικόνα και υποδεικνύουν έμμεσα τον χρόνο των μεγάλων ανατροπών που διαμόρφωσαν τον κλασικό κόσμο.
2. Χώρος προγονολατρίας ή ηρωολατρίας στο Ξώμπουργο Τήνου.
