Βασιλική Β´ των Φιλίππων

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΙΡΤΑΧΑΣ - ΝΙΚΗ ΣΑΛΕΜΗ - ΑΠΟΣΤΟΛΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΥ – Οι Εκδόσεις Καπόν παρουσιάζουν τη νέα τους έκδοση "Βασιλική Β´ των Φιλίππων. Πρόσφατες έρευνες των ερειπίων της και κριτική προσέγγιση της μέχρι τώρα βιβλιογραφίας". Η Βασιλική Β΄ στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων χρονολογείται στα μέσα, περίπου, του έκτου αιώνα μ.Χ και αποτελεί ένα αίνιγμα στο κεφάλαιο στην ιστορία της αρχιτεκτονικής που αφορά στην Ιουστινιάνεια περίοδο του ελλαδικού χώρου. Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να διευκρινίσει βασικά ζητήματα των διιστάμενων απόψεων που βαραίνουν τη μέχρι τώρα σχετική βιβλιογραφία και να βελτιώσει τη γνώση μας σε μία σειρά αδιευκρίνιστων στοιχείων. Στο πλαίσιο αυτό τεκμηριώνεται το γεγονός ότι η Βασιλική Β΄ δεν ολοκληρώθηκε ποτέ ως κτίσμα και δεν λειτούργησε ως ναός, συγκλίνοντας με την άποψη του ανασκαφέα Paul Lemerle, ενώ, ταυτόχρονα, επιχειρείται προσδιορισμός των προθέσεων του Αρχιτέκτονα ως προς τον σχεδιασμό της Βασιλικής. Τέλος, αποσαφηνίζεται το χρονικό των κατασκευαστικών φάσεών της και επιχειρείται ο προσδιορισμός της ταυτότητας του Αρχιτέκτονα που ανέλαβε τον σχεδιασμό και την κατασκευή της.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ι. ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

ΙΙ. ΤΥΠΟΛΟΓΙΚΗ - ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ

III. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΩΖΟΜΕΝΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ - ΔΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ
Α. Αναλυτική περιγραφή του ανατολικού τοίχου του κελύφους του κυρίως Ναού
Β. Αναλυτική περιγραφή του βόρειου τοίχου του κελύφους του κυρίως Ναού
Γ. Αναλυτική περιγραφή του νότιου τοίχου του κελύφους του κυρίως Ναού
Δ. Αναλυτική περιγραφή του δυτικού τοίχου του κελύφους του κυρίως Ναού
Ε. Αναλυτική περιγραφή των τεσσάρων εσωτερικών πεσσών του κυρίως Ναού
1. ΒΔ εσωτερικός πεσσός
2. ΝΔ εσωτερικός πεσσός
3. ΒΑ εσωτερικός πεσσός
4. ΝΑ εσωτερικός πεσσός
ΣΤ. Αναλυτική περιγραφή των δύο εξωτερικών ανατολικών πεσσών

IV. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΤΟΥ ΙΣΟΓΕΙΟΥ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΚΛΙΤΟΥΣ
Α. Μακρές κιονοστοιχίες
Β. Στενές κιονοστοιχίες των πλευρικών κλιτών

V. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΠΕΡΩΟΥ
Α. Βόρειο και νότιο σκέλος του Υπερώου (γενικές παρατηρήσεις)
1. Μορφολογική ανάλυση της μορφής των κιονοστοιχιών του Υπερώου
2. Θολοδομίες σκελών Υπερώου
3. Τοιχοποιίες τύμπανων
4. Ανατολικές στενές πλευρές σκελών Υπερώου
5. Δάπεδα σκελών Υπερώου
6. Φωτιστικά ανοίγματα στο βόρειο και το νότιο σκέλος του Υπερώου
7. Ζήτημα για το αν είχε προλάβει να κατασκευαστεί το βόρειο και το νότιο σκέλος του Υπερώου
Β. Δυτικό σκέλος του Υπερώου
Γ. Δομικό σύστημα θόλων του δυτικού σκέλους του Υπερώου

VI. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΤΥΠΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΘΟΛΟΔΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΚΛΙΤΟΥΣ

VII. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΤΕΤΡΑΓΩΝΗΣ ΒΑΣΗΣ ΤΟΥ ΤΡΟΥΛΟΥ

VIII. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ ΤΟΥ ΤΡΟΥΛΟΥ

IX. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΙΟΥ
1. Φράγμα Πρεσβυτερίου
2. Σύνθρονο
3. Συμψέλλια
4. Αγία Τράπεζα – Κιβώριο
5. Άμβωνας

Χ. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΝΑΡΘΗΚΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΤΟΙΧΟΥ ΤΟΥ
1. Δυτικός τοίχος του Νάρθηκα
2. Τριμερής διαχωρισμός του Νάρθηκα
Α) Ανατολική λιθόπλινθος νότιου εγκάρσιου στυλοβάτη
Β) Δυτική λιθόπλινθος νότιου εγκάρσιου στυλοβάτη
Γ) Βόρεια εγκάρσια θεμελίωση
3. Θολοδομία Νάρθηκα
4. Κατασκευή - διαμόρφωση μικρού νέου Ναού στον χώρο του Νάρθηκα

XI. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΤΩΟΥ

XII. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΒΑ ΚΤΗΡΙΑΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΤΗΡΙΟΥ (ΒΑ ΠΡΟΣΚΤΙΣΜΑ Α')
1. Ο ανατολικός χώρος του Κτηριακού Συγκροτήματος - «Χρισμάριο»
2. Ο κεντρικός χώρος του Κτηριακού Συγκροτήματος - «Φωτιστήριο»
3. Ο βόρειος χώρος του Κτηριακού Συγκροτήματος - «Αποδυτήριο»
4. Ο δυτικός ημιυπαίθριος χώρος του Κτηριακού Συγκροτήματος

XIII. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΝΑ ΠΡΟΣΚΤΙΣΜΑΤΟΣ Β'
1. Ο ανατολικός χώρος
2. Ο δυτικός χώρος

XIV. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΜΠΟΥΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ

XV. ΤΑ ΑΝΟΙΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΤΑΘΜΗΣ ΤΟΥ ΙΣΟΓΕΙΟΥ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ

XVI. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΞΑΧΘΕΝΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ
Α. Τυπολογία της Βασιλικής και καταγραφή των βασικών τμημάτων της
Β. Αρχιτεκτονικά, δομικά και τυπολογικά χαρακτηριστικά του κελύφους
Γ. Επιμέρους στοιχεία εσωτερικού αρχιτεκτονικού διακόσμου
Δ. Ζήτημα για το αν ολοκληρώθηκε το έργο κατασκευής της Βασιλικής Β' ή όχι
Ε. Προσπάθεια ταύτισης του Αρχιτέκτονα της Βασιλικής Β'
ΣΤ. Χρονολόγηση της Βασιλικής Β'
Z. Μετέπειτα χειρισμός του ημιτελούς κελύφους της Βασιλικής Β

XVII ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΦΑΣΕΩΝ

XVIII ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΧΙΧ ΠΕΡ'ΛΗΨΗ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ – SUMMARY

ΠΙΝΑΚΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ, ΤΟΜΟΥΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ

ΠΤΥΧΙΑΚΕΣ- ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ

ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

ΟΔΗΓΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ