ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΥΠΡΟΥ - Τη Δευτέρα, 23 Απριλίου 2018, έγινε στο Μεγάλο Συνοδικό της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου η τελετή επαναπατρισμού του σπαράγματος ψηφιδωτού, που εικονίζει σε μετάλλιο τον Απόστολο Ανδρέα και το οποίο προέρχεται από τον ναό Παναγίας Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη.
Το συγκεκριμένο ψηφιδωτό χρονολογείται μεταξύ των ετών 525-550 μ.Χ. και ανήκει στην αψίδα του ιερού βήματος του ναού της Παναγία Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη. Ως γνωστό, ο ψηφιδωτός διάκοσμος της αψίδας αφαιρέθηκε μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Την κλοπή διοργάνωσε ο γνωστός Τούρκος αρχαιοκάπηλος Aydin Dikmen.
Μεταξύ των ετών 1983 και 2015 εντοπίστηκαν και επαναπατρίσθηκαν τα πλείστα των σπαραγμάτων του ψηφιδωτού, εκτός από δύο. Το ένα από αυτά είναι το ψηφιδωτό του Αποστόλου Ανδρέα το οποίο και έχει επαναπατριστεί. Πρόκειται για ύψιστης σημασίας βυζαντινό έργο και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα δείγματα, που διέφυγαν της εικονομαχίας.
Μετά την παρουσίαση του Ψηφιδωτού ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου απένειμε το παράσημο του Αποστόλου Παύλου, Ανώτατη τιμητική διάκριση της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, στους Ανδρέα Πίττα, Ρόη Πογιατζή και Μαρία Παφίτη, οι οποίοι συνέβαλαν στην επιστροφή του εν λόγω ψηφιδωτού στην Εκκλησία της Κύπρου.
Σημειώνεται ότι το ψηφιδωτό εντοπίστηκε το 2014 από την ιστορικό τέχνης Μαρία Παφίτη. Ο τελευταίος αγοραστής του ψηφιδωτού το απέκτησε ως μέρος μια μεγαλύτερης συλλογής έργων τέχνης το 2010. Ζήτησε από την Μαρία Παφίτη να ετοιμάσει μια έκθεση για όλα τα κομμάτια. Η Μαρία ενημέρωσε τον κάτοχο για την προέλευση του ψηφιδωτού και μετά από ένα μεγάλο διάστημα διαπραγμάτευσης, αυτός συμφώνησε, τελικά, να το παραδώσει στην Εκκλησία της Κύπρου, χωρίς δικαστικές διαμάχες και έναντι μόνο ενός συμβολικού ποσού. Ο Δρ Ανδρέας Πίττας, πρόεδρος της Medochemie και ο Ρόης Πογιατζής κύπριος επιχειρηματίας, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη κάλυψαν το ποσό της αποζημίωσης και αποκατάστασης του ψηφιδωτού. Τη νομική επίβλεψη της διαδικασίας είχε ο δικηγόρος Μιχάλης Κορέλης.
Πηγή: Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου
