Η άποψη των Times για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα: «Ενώνοντας την Ελληνική Κληρονομιά». | Θέματα Αρχαιολογίας Περιοδικό Ελεύθερης Πρόσβασης

ΛΟΝΔΙΝΟ - Αλλαγή γραμμής για τη βρετανική εφημερίδα Times, η οποία μετά από 50 χρόνια τάσσεται στο πλευρό της Ελλάδας ζητώντας την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. «Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστραφούν», σημειώνουν στο άρθρο τους με τίτλο: «Η άποψη των Times για τα Γλυπτά του Παρθενώνα: Ενώνοντας την Ελληνική Κληρονομιά».

«Τα Μάρμαρα είναι υπέροχα στην απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής και στην εντύπωση της κίνησης. Εκατομμύρια έχουν θαυμάσει αυτά τα γλυπτά που κάποτε κοσμούσαν τον Παρθενώνα και τους τελευταίους δύο αιώνες εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο», επισημαίνουν.

Και προσθέτουν ότι για περισσότερα από 50 χρόνια, καλλιτέχνες και πολιτικοί υποστήριξαν ότι τα τεχνουργήματα για την πολιτιστική ταυτότητα ενός έθνους πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα. «Το μουσείο και η βρετανική κυβέρνηση, με την υποστήριξη των Times, αντιστάθηκαν στην πίεση. Όμως οι καιροί και οι συνθήκες αλλάζουν. Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστρέψουν», υπογράμμισε.

Μάλιστα, το δημοσίευμα αναφέρεται στην πρόσφατη συμφωνία της Ιταλίας να επιστρέψει στην Ελλάδα ένα μαρμάρινο θραύσμα της θεάς Άρτεμης, το οποίο λήφθηκε, όπως τα γλυπτά του Παρθενώνα, από την ελεγχόμενη από τους Οθωμανούς Αθήνα στις αρχές του 19ου αιώνα και αργότερα πουλήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Σε αντάλλαγμα, η Ιταλία θα λάβει ένα αρχαίο άγαλμα της Αθηνάς και έναν αμφορέα. Η συμφωνία είναι παρόμοια με εκείνη που είχε προταθεί στο Βρετανικό Μουσείο πριν από αρκετά χρόνια. Σε αντάλλαγμα για την επιστροφή των γλυπτών, η Ελλάδα θα έστελνε στο Λονδίνο μια έκθεση με μερικά από τα καλύτερα κλασικά της αντικείμενα που δεν εκτίθενται μόνιμα.

«Η πρόταση έφτασε κοντά σε συμφωνία. Απέτυχε λόγω διαμάχης για την ιδιοκτησία των γλυπτών του Παρθενώνα. Η Βρετανία επέμεινε ότι είχαν αγοραστεί, όχι λεηλατηθεί, και πρέπει να παραμείνουν ιδιοκτησία του Βρετανικού Μουσείου. Η Ελλάδα υποστήριξε ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε το δικαίωμα να διαθέσει αντικείμενα κατασκευασμένα στην Ελλάδα σχεδόν δύο χιλιετίες πριν από την οθωμανική κατάκτηση. Το μουσείο και η κυβέρνηση έχουν πετάξει την απόφαση πέρα δώθε. Ένας τέτοιος γραφειοκρατικός παραλογισμός μπορεί να επιλυθεί γρήγορα. Αφήστε τα γλυπτά να πουληθούν πίσω σε τιμή κόστους. Μια πράξη του κοινοβουλίου κατακύρωσε τις αγορές του Λόρδου Έλγιν στο μουσείο. Ας εγκρίνει λοιπόν το κοινοβούλιο την επιστροφή τους», αναφέρει το άρθρο.

Όπως επισημαίνεται, η Βρετανία έχει προβάλλει άλλα επιχειρήματα για τη συνέχιση της κατοχής. Η αυξανόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα έχει επηρεάσει μεγάλο μέρος του Παρθενώνα, ενώ τα Ελγίνεια Μάρμαρα έχουν διατηρηθεί σε σχεδόν παρθένα κατάσταση σε ένα καθαρό, ασφαλές περιβάλλον. «Αυτό το επιχείρημα δεν ισχύει πλέον. Όχι μόνο τα Μάρμαρα έχουν ήδη υποστεί ζημιές από ακατάλληλο καθαρισμό, αλλά η Ελλάδα έχει χτίσει ένα υπέροχο μουσείο δίπλα στην Ακρόπολη, ασφαλές και προσβάσιμο, όπου φυλάσσονται τώρα τα αυθεντικά γλυπτά και όπου τα μάρμαρα θα συμπλήρωναν τη ζωφόρο», υπογραμμίζουν οι Times.

Προσθέτει ότι ένα πιο συναρπαστικό επιχείρημα έχει διατυπωθεί από τον Neil MacGregor, τον πρώην διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, σχετικά με το μέλλον όλων των μουσείων. Μπορεί οποιοσδήποτε να συνεχίσει να κατέχει περιουσιακά στοιχεία που έχουν αγοράσει, κλαπεί ή ληφθεί από άλλες χώρες στο παρελθόν; Λεηλατημένα αντικείμενα, όπως τα Χάλκινα του Μπενίν, δικαίως επιστράφηκαν. Μπορούν όμως τα μουσεία να παραμείνουν κέντρα παγκόσμιας κουλτούρας και κληρονομιάς εάν τους επιτραπεί να κρατούν μόνο ό,τι προέρχεται από τα σημερινά πολιτικά όρια;

Αναλυτικά η μετάφραση

Οι Times για τα Ελγίνεια Μάρμαρα: Ενώνοντας την ελληνική κληρονομιά

Η υπόθεση της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα είναι πλέον επιτακτική.

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι μεγαλοπρεπή στην αναπαράσταση της ανθρώπινης μορφής και την αποτύπωση της κίνησης. Εκατομμύρια άνθρωποι στέκουν με θαυμασμό στην όψη των γλυπτών που κάποτε κοσμούσαν τον Παρθενώνα ενώ τους τελευταίους δύο αιώνες φιλοξενούνται στο Βρετανικό Μουσείο, από τα ομορφότερα όλων των αποκτημάτων του.

Εδώ και πάνω από 50 χρόνια, καλλιτέχνες και πολιτικοί υποστηρίζουν πως τα τεχνουργήματα - τα οποία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής ταυτότητας του έθνους - θα πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Το μουσείο και η Βρετανική κυβέρνηση, με την υποστήριξη των Times, αντιστάθηκαν στην πίεση αυτή. Ωστόσο, οι καιροί και οι συνθήκες άλλαξαν. Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Και θα πρέπει να επιστρέψουν τώρα.

Το πρόσφατο προηγούμενο είναι η συμφωνία ανάμεσα σε Ιταλία και Ελλάδα για την επιστροφή μαρμάρινου θραύσματος της Θεάς Άρτεμης, το οποίο ελήφθη - όπως και τα Γλυπτά του Παρθενώνα - από την ελεγχόμενη από τους Οθωμανούς Αθήνα στις αρχές του 19ου αιώνα και αργότερα επωλήθη στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Σε αντάλλαγμα, η Ιταλία θα λάβει ένα αρχαίο άγαλμα της Αθηνάς και έναν αμφορέα. Η συμφωνία είναι παρόμοια με εκείνη που είχε προταθεί στο Βρετανικό Μουσείο πριν από μερικά χρόνια. Σε αντάλλαγμα για την επιστροφή των Γλυπτών, η Ελλάδα θα έστελνε στο Λονδίνο μια εκ περιτροπής έκθεση με μερικά από τα καλύτερα κλασικά της αντικείμενα που δεν εκτίθενται μόνιμα.

Η πρόταση έφτασε κοντά σε συμφωνία. Απέτυχε, όμως, λόγω διαμάχης πάνω στην ιδιοκτησία των Γλυπτών του Παρθενώνα. Η Βρετανία, από την πλευρά της, επέμενε πως τα γλυπτά είχαν αγοραστεί και όχι λεηλατηθεί και ως εκ τούτου θα πρέπει να παραμείνουν ιδιοκτησία του Βρετανικού Μουσείου. Η Ελλάδα υποστήριξε πως η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε κανένα δικαίωμα να διαθέσει αντικείμενα κατασκευασμένα στην Ελλάδα σχεδόν δύο χιλιετίες πριν από την οθωμανική κατάκτηση. Το μουσείο και η κυβέρνηση πετάνε την απόφαση μπρος πίσω. Ένας τέτοιος γραφειοκρατικός παραλογισμός μπορεί να επιλυθεί γρήγορα. Αφήστε τα γλυπτά να πωληθούν πίσω σε τιμή κόστους. Μια απόφαση του κοινοβουλίου έδωσε τις αγορές του Λόρδου Έλγιν στο μουσείο. Ας εγκρίνει λοιπόν τώρα το κοινοβούλιο την επιστροφή τους.

Η Βρετανία έχει προβάλει άλλα επιχειρήματα για τη συνέχιση της κατοχής. Η αυξανόμενη ατμοσφαιρική ρύπανση στην Αθήνα έχει επηρεάσει μεγάλο μέρος του Παρθενώνα, ενώ τα Γλυπτά του Παρθενώνα έχουν διατηρηθεί σε σχεδόν παρθένα κατάσταση σε ένα καθαρό, ασφαλές περιβάλλον. Αυτό το επιχείρημα δεν ισχύει πλέον. Όχι μόνο τα Γλυπτά του Παρθενώνα έχουν ήδη υποστεί ζημιές λόγω ακατάλληλου καθαρισμού, αλλά η Ελλάδα έχει χτίσει ένα υπέροχο μουσείο δίπλα στην Ακρόπολη, ασφαλές και προσβάσιμο, όπου φυλάσσονται τώρα τα αυθεντικά γλυπτά και όπου τα γλυπτά θα συμπλήρωναν τη ζωφόρο.

Ένα πιο αδιάσειστο επιχείρημα έχει διατυπωθεί από τον Neil MacGregor, τον πρώην διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, σχετικά με το μέλλον όλων των μουσείων. Μπορεί οποιοσδήποτε να συνεχίσει να κατέχει περιουσιακά στοιχεία που έχουν αγοραστεί, κλαπεί ή ληφθεί από άλλες χώρες στο παρελθόν; Λεηλατημένα αντικείμενα, όπως τα Χάλκινα του Μπενίν, δικαίως επιστράφηκαν. Μπορούν όμως τα μουσεία να παραμείνουν κέντρα παγκόσμιας κουλτούρας και κληρονομιάς εάν τους επιτρέπεται να κρατούν μόνο ό,τι προέρχεται από το πλαίσιο των σημερινών πολιτικών ορίων;

Άλλες χώρες, ιδίως η Γαλλία, βρίσκονται ήδη υπό πίεση από τους διεκδικητές. Αυτή είναι δική τους υπόθεση. Τα γλυπτά του Παρθενώνα είναι sui generis. Στέκονται εμπόδιο σε μια ζεστή σχέση με την Ελλάδα: ο Λόρδος Βύρων θεωρείται ήρωας της ελληνικής ανεξαρτησίας. Ο φιλελληνισμός έφτασε στο απόγειό του στη βικτωριανή Βρετανία. Ο διαχωρισμός στοιχείων ενός καλλιτεχνικού συνόλου είναι σαν να βγάζεις τον Άμλετ από το Πρώτο Φύλλο των έργων του Σαίξπηρ και να λες ότι τα δύο αυτά μπορούν ακόμα να υπάρχουν ξεχωριστά. Η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα θα ήταν μια χειρονομία μεγαλοψυχίας από τη στιγμή που η Βρετανία χρειάζεται να αναζωπυρώσει τις ευρωπαϊκές φιλίες.