Την υπόθεση αυτή ενισχύει και η παρουσία χειρουργικών εργαλείων σε κάποιους τάφους. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ανασκαφής, Δρ Αμπουζέρ Κιζίλ, το πιο εντυπωσιακό εύρημα στους 20 τάφους που εντοπίστηκαν είναι το κρανίο ενός ενήλικα άνδρα στο οποίο είχε γίνει κάποιου είδους εγχείριση, μάλλον για την αντιμετώπιση πονοκεφάλων, ή κάποιου άλλου ζητήματος. «Είναι μια σημαντική ανακάλυψη και στην ιστορία της Ιατρικής» πρόσθεσε ο ίδιος.
Με εξαίρεση κάποιες περιόδους επιδημιών, από την αρχαιολογική έρευνα προκύπτει ότι οι κάτοικοι στην αρχαία Εύρωμο ήταν υγιείς. Μεταξύ των σκελετών που βρέθηκαν υπάρχουν και δύο που ανήκουν σε έμβρυα· ήταν δίπλα σε δύο σκελετούς νεαρών γυναικών, κάτι που υποδηλώνει ότι πέθαναν κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Μέρος της ανασκαφής στην αρχαία Εύρωμο (φωτ.: arkeolojikhaber.com).
Η Εύρωμος ή Ευρώμη (Εὔρωμος) είναι αρχαία πόλη της Καρίας χτισμένη στις πλαγιές του όρους Γρίον στην Μικρά Ασία. Κοντά στην πόλη περνούσε ο ποταμός Κύβηρσος και κοντά βρισκόταν οι πόλεις Πριήνη, Μίλητος και οι εκβολές του Μαιάνδρου. Σήμερα βρίσκεται στην Επαρχία Μούγλων της Τουρκίας, διασώζεται τμήμα του αρχαίου θεάτρου , το τείχος, ο ναός του Διός , ερείπια της αγοράς κι άλλων κτιρίων. Η πόλη είναι άγνωστο πότε ιδρύθηκε , πανάρχαια πόλη της περιοχής είχε το όνομα "Kanimca", που έχει σχέση με την λατρεία της μητέρας θεάς, ωσότου ο Μαύσωλος το άλλαξε σε "Εύρωμος" σε προσπάθειά του εξελληνισμού της Καρίας. Αναφέρεται στις πόλεις που πλήρωναν τον Καρικό φόρο στα πλαίσια της αθηναϊκής συμμαχίας αναφέροντας την και σαν Κύρωμος ή Ύρωμος.
Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία την πόλη ίδρυσε ο ήρωας Εύρωμος εγγονός του Καρ. Κατά τον Απολλώνιο την πόλη ίδρυσαν Λύκιοι χωρίς περαιτέρω στοιχεία , ακόμα και οι σημερινές ανακαλύψεις δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. Ονομαστός για την πόλη ήταν ο ναός του "Διός Λειψηνού" που κατασκευάστηκε στα χρόνια του Ανδριανού. Στην αρχαιότητα η πόλη αποτέλεσε τμήμα του βασιλείου του Μαύσωλου, το 201 π.Χ. καταλήφθηκε από τα στρατεύματα του Φιλίππου Ε' κι έμεινε στα χέρια του για τέσσερα χρόνια. Μάλιστα για αυτά τα τέσσερα χρόνια άλλαξε όνομα σε "Φίλιπποι". Το 197 π.Χ. πέρασε στην εξουσία του Αντίοχου Γ' όπου με την Συνθήκη της Απάμειας την έδωσε στην κυριαρχία της Ρόδου. Το 167 π.Χ. απαλλάχτηκε από την κυριαρχία των Ροδίων κι έκοψε δικά της νομίσματα, και τον 2ο αιώνα ενώθηκε πολιτικά σε συμπολιτεία με άλλες γειτονικές πόλεις. Για την συμπολιτεία οι πηγές δεν συμφωνούν άλλες δίνουν τις πόλεις Χαλκήτορας , άλλες τα Μύλασα και Όλυνθος, άλλες τις Ταυρόπολις, Πλάρασα και Χρυσάορις.
Ο Ναός του Διός Λειψηνού στην Εύρωμο (φωτ. Π. Μεχτίδης).
Πιθανολογείται ότι η πόλη κατά την Βυζαντινή περίοδο και τα πρώτα χρόνια της αυτοκρατορίας είχε πέσει σε παρακμή και εγκαταλείφθηκε. Στην Οθωμανική περίοδο περιηγητές αναφέρουν πολλά ασβεστοκάμινα μέσα στον χώρο της αρχαίας πόλης που έλιωναν τα ερείπια της κι έβγαζαν ασβέστη.
Πηγή: pontosnews.gr | Περιοδικό , Corpus Αρχαιολογία, Ιστορία των Πολιτισμών, Τεύχος 41 Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2002, Άρθρο του Πέτρου Στ. Μεχτίδη : Εύρωτος & Αιζανοί σελίδες, σ. 68-79.