ΜΑΧΑΙΡΟΥΣ (MUKWWIR), ΙΟΡΔΑΝΙΑ - Χάρη στις αρχαιολογικές έρευνες, που βρίσκονται σε εξέλιξη στην ακρόπολη της ελληνιστικής πόλης Μαχαιρούς, οι επισκέπτες έχουν σήμερα τη δυνατότητα να αντιληφθούν, με τρόπο αυθεντικό, το σημείο, όπου σύμφωνα με την ιστορία χόρεψε η Σαλώμη και αποκεφαλίστηκε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Η αρχαιολογική έρευνα στο οχυρό του βασιλιά Ηρώδη διενεργείται από το 2009 από την Ουγγρική Ακαδημία Τεχνών (MMA) σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Ιορδανίας, που εκπροσωπείται από τον Γενικό Διευθυντή Monther Jamhawi.
Ερείπια του ανακτόρου του Ηρώδη στην Μαχαιρούς (φωτ .: © Dan Gibson)
Στην θέση αυτή, η οποία βρίσκεται πάνω σε έναν λόφο, ύψους 800 μέτρων και με θέα στη Νεκρά Θάλασσα, 32 χλμ νοτιοδυτικά της πόλης Μαντάμπα, ήταν το φρούριο του Ηρώδη του Μεγάλου και σημαντικό κέντρο εξουσίας της περιοχής κατά την αρχαιότητα. Από την κορυφή του λόφου, είναι ορατή η Ιερουσαλήμ και, σύμφωνα με πρόσφατη συνέντευξή του Gyozo Vörös, Διευθυντή Έρευνας του MMA, ακόμη και ο καπνός των προσφορών από τον ναό της Ιερουσαλήμ θα ήταν ορατός από την Μαχαιρούς.
Κίονες από το ανάκτορο του Ηρώδη στην Μαχαιρούς (φωτ. © Dan Gibson)
Η κορυφή της Μαχαιρούς, πιστεύεται ότι είναι ο τόπος όπου η Σαλώμη χόρεψε για τον Ηρώδη Αντύπα, ο οποίος, εντυπωσιασμένος από την παράστασή της, της υποσχέθηκε οτιδήποτε ήθελε. Παρακινημένη από τη μητέρα της, η Σαλώμη απαίτησε το κεφάλι του Ιωάννη του Βαπτιστή σε ένα πινάκιο. Η εκτέλεσή του έγινε επίσης στο ίδιο οχυρό. Η θέση του οχυρού ως φυλακή και τόπου εκτέλεσης του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή επιβεβαιώνεται από τον αρχαίο ιστορικό Ιώσηπο Φλάβιο. Την πόλη αναφέρει και ο Στράβων: Ἦν δὲ δύο μὲν τὰ ταῖς εἰσβολαῖς ἐπικείμενα τοῦ Ἱερικοῦντος Θρήξ τε καὶ Ταῦρος, ἄλλα δὲ Ἀλεξάνδριόν τε καὶ Ὑρκάνιον καὶ Μαχαιροῦς καὶ Λυσιὰς καὶ τὰ περὶ τὴν Φιλαδέλφειαν καὶ ἡ περὶ Γαλιλαίαν Σκυθόπολις» (Γεωγραφικά, ΙΣΤ, 40).
Η ομάδα ανασκαφής ασχολείται με την αναστήλωση του χώρου ως το πρώτο βήμα προς την αποκατάσταση και ανάδειξη του μνημείου. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να φθάσουν σε νέα ευρήματα. Με βάση τα αρχιτεκτονικά σχέδια του παλατιού, η ομάδα έχει αναστηλώσει με επιτυχία δύο κίονες της εποχής του Ηρώδη. Το ανασκαφικό έργο, που προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί το 2029, επιδιώκει να προσφέρει στους προσκυνητές και τους επισκέπτες του χώρου μια «ελκυστική αλλά αυθεντική» μνημειακή ανάδειξη του χώρου.
Πανοραμική άποψη της Μαχαιρούς, με τη Νεκρά Θάλασσα στο βάθος (φωτογραφίες: WikiCommons)
Ο Vörös έχει δημοσιεύσει το ανασκαφικό έργο του ΜΜΑ, καθώς και το έργο προηγούμενων αρχαιολογικών ομάδων, σε δύο τόμους: Machaerus I και Machaerus II. Με βάση τις ανασκαφές και τις μελέτες του χώρου, η ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Μαχαιρούς κατοικήθηκε σε τρεις περιόδους: την περίοδο της Ασμοναϊκής δυναστείας (μέσα 2ου αι. π.Χ.), την περίοδο του Ηρώδη του Μεγάλου και την περίοδο της εγκατάστασης Εβραίων επαναστατών κατά την πρώτη εβραϊκή εξέγερση εναντίον της Ρώμης.
Τα λείψανα του παλατιού του Ηρώδη υποδεικνύουν ότι υπήρχε μία αυλή, ένα λουτρό ρωμαϊκού τύπου, ένα τρικλίνιο για φαγητό και μια τυπική περίστυλη αυλή όπου θεωρείται ότι η Σαλώμη χόρεψε για τον Ηρώδη. Η περιοχή περιλαμβάνει επίσης μια ημικυκλική αψίδα στο αξονικό κέντρο της αυλής, υποδηλώνοντας τη θέση του θρόνου του βασιλιά Ηρώδη, ο οποίος αργότερα μεταβιβάστηκε στον γιο του Ηρώδη Αντύπα.
Σημαντικό αποτέλεσμα των ανασκαφών, σύμφωνα με τον Vörös, η διαπίστωση ότι τα τείχη του εσωτερικού του δυτικού προμαχώνα έφθαναν σε ύψος περίπου 9,2 μ. και είναι άθικτα, ενώ παλαιότερα πιστευόταν ότι τα τείχη ήταν λιγότερο από 1,5 μ. ψηλά.
Πηγή: The Jordan Times
Η θέση της Μαχαιρούς, ανατολικά της Νεκράς Θάλασσας, κατά την περίοδο της Ασμοναϊκής δυναστείας (2ος αι. π.Χ.)
Αεροφωτογραφία του αρχαιολογικού χώρου της Μαχαιρούς (φωτ.: Gyozo Vörös)