ΜΟΥΣΕΙΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ – Από τις 11 Μαΐου έως τις 10 Ιουνίου 2017 θα εκτίθεται στο Μουσείο Ζακύνθου το πιο πρόσφατο ομοίωμα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, το οποίο έχει κατασκευαστεί σε κλίμακα 1:1 από την Ομάδα Μελέτης του Μηχανισμού στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Οι καθηγητές Γιάννης Σειραδάκης και Κυριάκος Ευσταθίου ήταν υπεύθυνοι για τον σχεδιασμό του μοντέλου σε υπολογιστή και τη μεταφορά του σε χαλκό. Οι διαστάσεις του ομοιώματος είναι 32X20X12εκ. (32X50X12 όταν είναι ανοιχτό) και η βάση του έχει ύψος 7εκ. (http://www.antikythera-mechanism.gr). Μαζί με το ομοίωμα θα τοποθετηθούν και 6 εποπτικοί πίνακες οι οποίοι περιγράφουν το ιστορικό της ανεύρεσης του μηχανισμού, τη μορφή και τη λειτουργία του. Συγχρόνως, σε οθόνες τηλεόρασης θα προβάλλεται ντοκυμαντέρ του BBC με ελληνικούς υπότιτλους σχετικά με το ιστορικό της ανεύρεσής του και τη μελέτη της λειτουργίας του.
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα αρχαία τεχνουργήματα που έχουν ανακαλυφθεί έως σήμερα. Αποτελεί μια εγκυκλοπαίδεια της αστρονομίας της εποχής και μαρτυρά την εξαιρετική γνώση μαθηματικών και μηχανολογίας των αρχαίων Ελλήνων. Ο Μηχανισμός περιεχόταν σε ένα ξύλινο κιβώτιο, διαστάσεων περίπου 30Χ20Χ10εκ., και περιελάμβανε τουλάχιστον 30 συνεργαζόμενα γρανάζια. Είχε μια διπλή κυκλική κλίμακα έμπροσθεν και δύο ελικοειδείς κλίμακες όπισθεν.
Βρέθηκε τυχαίως, το 1900, σε ένα αρχαίο ναυάγιο, κοντά στα Αντικύθηρα, από Συμιακούς σφουγγαράδες, που είχαν αγκυροβολήσει εκεί λόγω κακοκαιρίας. Κατά την ενάλια ανασκαφή που ακολούθησε συγκεντρώθηκαν 82 θραύσματα, από τα οποία τα τρία κυρίως θραύσματα εκτίθενται στη Συλλογή Χαλκών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα και τα υπόλοιπα 79 φυλάσσονται στη Χαλκοθήκη του ίδιου Μουσείου. Από γραφολογικές μελέτες υπολογίζεται πως είχε κατασκευαστεί, μεταξύ του 150 και του 100 π.Χ., την εποχή που ζούσε στη Ρόδο ο μεγάλος αρχαίος αστρονόμος Ίππαρχος (190-120 π.Χ.).
Η βασική λειτουργία του ήταν να προσφέρει στην πρόσθια πλευρά του τη φαινόμενη θέση του Ηλίου, της Σελήνης και των πέντε γνωστών, τότε, πλανητών. Υπολόγιζε με μεγάλη ακρίβεια την κίνηση του Ήλιου, της Σελήνης και τις φάσεις της Σελήνης, προέβλεπε τις ηλιακές και σεληνιακές εκλείψεις και προσδιόριζε την ημερομηνία τέλεσης των αρχαίων στεφανιτών αθλητικών αγώνων. Με την περιστροφή μιας μανιβέλας μπορούσε κάποιος να επιλέξει μία ημερομηνία και να αναγνώσει αστρονομικές και ημερολογιακές πληροφορίες στα καντράν των δύο όψεων του Μηχανισμού. Περιείχε επίσης ένα εκτεταμένο εγχειρίδιο χρήσης. Οι κύριες λειτουργίες του Μηχανισμού των Αντικυθήρων έχουν αποκρυπτογραφηθεί και πάνω από 2000 γράμματα του εγχειριδίου χρήσεως έχουν διαβαστεί με τη χρήση εξειδικευμένων μεθόδων. Για τη λύση του γρίφου της λειτουργίας του τελειότερου γνωστού τεχνολογικού επιτεύγματος της αρχαιότητας απαιτήθηκε η πλέον σύγχρονη απεικονιστική τεχνολογία, βάσει της οποίας οι ερευνητές μπόρεσαν να συλλέξουν δεδομένα για το εσωτερικό του χωρίς να προκαλέσουν περαιτέρω φθορές στο αντικείμενο.
