ΟΙΚΟΣ ΒΕΡΓΟΣ – Περισσότερα από 530 σπάνια βιβλία, έγγραφα, χειρόγραφα, φωτογραφίες και χαρακτικά περιλαμβάνει η επόμενη δημοπρασία του Οίκου Βέργος, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 14 Μαρτίου.
Ο Όρκος του Κολοκοτρώνη
Πρόκειται για τον όρκο του Θ. Κολοκοτρώνη και των μελών της Πελοποννησιακής Γερουσίας για να ενεργήσουν από κοινού για τη σωτηρία της πατρίδας και να αφήσουν κατά μέρος τα προσωπικά συμφέροντά τους, που αποτυπώθηκε σε έγγραφο με τις υπογραφές τους (16 Οκτωβρίου 1822). Το κείμενο έχεις ως εξής:
Φέρει την υπογραφή του («θεόδορος κολοκο- / τρόνης») και τις υπογραφές των μελών της Πελοποννησιακής Γερουσίας («ἀσημάκης φωτήλας ἀντιπρόεδρος», «†ὁ Κορίνθου Κύριλλος», «πρωτοσύγκελλος ἀμβρόσιος [φραντζῆς]», «ὁ Ἀρχ. Γρηγόριος Δικαῖος», «Ἀναγνώστης παπαγιανακόπουλος [δεληγιάννης]», «Γεώργιος μπάλμπογλης» καί 11 ἄλλοι), στο οποίο ορκίζονται να ενεργήσουν από κοινού για τη σωτηρία της πατρίδας και να αφήσουν κατά μέρος τα προσωπικά τους συμφέροντα. Τρίπολη, 16 Οκτωβρίου 1822.
2 σελίδες, 303 x 202 mm. Σφραγίδες του Κολοκοτρώνη και της Πελοποννησιακής Γερουσίας [Μαζαράκης 1113 & 140].
«Ἐπειδή ἀπό τήν προσήλωσίν μας εἰς τά ἰδιαίτερα συμφέροντα, καί ἀπό τά δεσποτικά μερικῶν φρονήματα, τά πράγματα τῆς Πατρίδος κατήντησαν εἰς ἐλεεινήν κατάστασιν, καί κατεξεσχίσθη ἡ Πατρίς εἰς τρόπον, ὁποῦ ἐκ τούτου προφανῶς ἐπαπειλεῖται ταχύς ὁ τέλειος ἀφανισμός τοῦ ἔθνους μας, ἄν δέν τόν προλάβωμεν. Ἐπειδή ἡ ἀδυναμία καί ἀνικανότης μας εἰς τό νά κρατῶμεν ἕνα τοιοῦτον πόλεμον, μᾶς κάμνει νά ἐλπίζομεν ἔλεος, καί ὑπεράσπισιν ἀπό τήν εὐσπλαγχνίαν τῆς Εὐρώπης, τοῦ ὁποίου δέν θέλει ἀξιωθῶμεν, ἄν δέν φανῶμεν καθ’ ἡμᾶς αὐτούς ἄξιοι τούτου. Ἐπειδή ὁ ἐχθρός εἰς τόν ὁποῖον ἀνθιστάμεθα εἶναι δυνατός καί μέ πολλά καί δυνατά μέσα, καί ἡμεῖς νά ἐξισωθῶμεν μέ αὐτόν δέν ἠμποροῦμεν ἀλλέως, εἰ μή μέ τήν δύναμιν τῆς σφικτῆς ἑνώσεως καί ὁμονοίας μας καί τῆς ἀποφάσεώς μας. Διά ταῦτα συνελθόντες ἡμεῖς οἱ συνιστῶντες τήν Γερουσίαν τῆς Πελοποννήσου, καί ὁ Ἀρχιστράτηγος αὐτῆς Θ. Κολοκοτρώνης, καί συσκεψάμενοι σπουδαίως, περί τοῦ πῶς εἶναι δυνατόν ν’ ἀπαντηθῇ ὁ κίνδυνος καί νά διορθωθοῦν τά πράγματα ἀφ’ ὅ,τι κατήντησαν, ἐκρίναμεν ἀναγκαιότατον ἕνα στενόν ἀδελφικόν ἔνορκον σύνδεσμον ὅλων τῶν ἐχόντων ἐπιῤῥοήν εἰς τήν Πατρίδα. Καί λοιπόν ὅσοι εὑρέθημεν ἐπί τοῦ παρόντος ἀπεφασίσαμεν αὐτοπροαιρέτως καί Ὁρκιζόμεθα ἐπ’ ὀνόματι τῆς ἁγίας τριάδος τοῦ ἑνός ὑψίστου θεοῦ, καί τῆς φιλτάτης ἡμῶν Πατρίδος, καί εἰς τήν συνείδησιν καί τήν τιμήν μας. Αον. Τό πρώτιστον ἀποτέλεσμα τοῦ Ὅρκου καί τοῦ ἀδελφικοῦ καί πατριωτικοῦ δεσμοῦ μας νά σταθῇ τό νά προσπαθήσωμεν νά ἐξομαλίσωμεν μέ τόν πλέον εὔλογον καί σύντομον τρόπον τάς διχονοίας καί τάς ἐσωτερικάς ταραχάς αἱ ὁποῖαι ἤδη κατασπαράσσουν τήν πατρίδα, καί διά τάς ὁποίας κινδυνεύει τό πᾶν τῆς Ἑλλάδος. Βον. Νά συνενωθῶμεν ἥ τε Γερουσία καί ὁ Ἀρχιστράτηγος μετά τῶν ἐπιῤῥοήν ἐχόντων παρ’ αὐτόν στρατιωτικῶν, καί νά συνεργῶμεν ἀκαταπαύστως διά τό γενικόν συμφέρον, ὁδηγούμενοι ἀπό μόνα, τόν Πατριωτισμόν καί τήν Δικαιοσύνην, νά θυσιάσωμεν ὅλα τά μερικά μας συμφέροντα, καί νά μή φρονῶμεν ἄλλο, νά μήν πνέωμεν παρά τά δίκαια τῆς Πατρίδος, ἕκαστος εἰς τό ὁποῖον προσεκλήθη ὑπούργημα. [...] Εον. Ἄν τις ἡμῶν μέχρι τέλους φανῇ ἐπίορκος ἤ ἀπατεών, ἤ ἐνάντιος εἴς τι τῶν ἀνωτέρω κοινωφελῶν, ἐνόρκων, καί ἀμοιβαίων ὑποσχέσεών μας, οἱ λοιποί θέλει τόν κατατρέχωμεν καί εἰς αὐτήν του τήν ζωήν. Ταῦτα πάντα ὁρκιζόμεθα ἀπαραβιάστως, ἀπό μόνην τήν ἀγάπην τῆς πατρίδος κινούμενοι νά φυλάξωμεν ἀπαραβάτως, καί ποτέ νά μή φρονήσωμεν ἤ ἐνεργήσωμεν διαφορετικά, εἰ μή πρός τό συμφέρον τῆς Πατρίδος, ἴσως δυνηθῶμεν μέ τήν βοήθειαν τοῦ θεοῦ, καί τήν καλήν μας πολιτείαν, καί νά τήν σώσωμεν...». Δημοσιεύθηκε ἀπό τόν Ι. Θ. Κολοκοτρώνη στά Ἑλληνικά ὑπομνήματα, ἤτοι ἐπιστολαί καί διάφορα ἔγγραφα ἀφορῶντα τήν ἑλληνικήν ἐπανάστασιν ἀπό 1821 μέχρι 1827, Ἀθήνα 1856, σ. 75-8.
Λεύκωμα των Α΄ Ολυμπιακών Αγώνων
Λεύκωμα με 26 πρωτότυπες φωτογραφίες του σημαντικότερου φωτογράφου των Α' Ολυμπιακών Αγώνων, Albert Meyer, ένα από τα 9 σωζόμενα λευκώματα που προσέφερε ως δώρο σε προσωπικότητες.
Χειρόγραφο
Μία χειρόγραφη καταγραφή της συμμετοχής των Ιωαννιτών στην εκστρατεία του Morosini με μοίρα οκτώ πλοίων υπό τον Johann Joseph Graf von Herberstein (1686-1687), επικεφαλής της ναυτικής μοίρας των Ιωαννιτών που συμμετείχε στην εκστρατεία του Morosini, 1686-1687.
Relat(io)ne del Viaggio delle otto Galere della Sacra Religione Gieros(olimita)na fatto nell’ anno 1686 in sussidio dell’ Armi Venete sotto la condotta dell’ Ill(ustrissi)mo et Ecc(elentissi)mo Sig(no)r Gran Prior d’ Ongaria e Capitan Generale frà Gio(vanni) Gioseppe d’ Herberstein [– Relatione del Viaggio che fecero le otto Galere della Sacra Relig(io)ne Gieros(olimita)na sotto la condotta dell’ Ill(ustrissi)mo et Ecc(elentissi)mo Sig(no)r Gen(era)le e Gran Prior d’ Hung(ari)a frà Gio(vanni) Gioseppe Conte d’ Herberstein, con un distinto raguaglio dell’ attaco della Piazza di Castel Novo seguito nell’ anno 1687]. [τέλη 17ου αἰώνα].
Χειρόγραφο σέ χαρτί, 33 στίχοι ἀνά σελίδα, 2 μέρη σ’ ἕνα τόμο, folio (277 x 195 mm.), [1] + 41 + [5] + 56 + [9] φ. (τά χ.ἀ. φύλλα λευκά, λεκές ἀπό νερό πρός τό τέλος τοῦ δεύτερου μέρους). Οἱ τίτλοι στήν ἀρχή τοῦ κειμένου, χωρίς ἀρίθμηση τευχῶν, φυλλαρίθμηση ἀπό τό χέρι τοῦ γραφέα, κτητορική σημείωση στό φ. 1, μεγάλο χαλκόγραφο ex-libris μέ τό οἰκόσημο τῶν Herberstein στό ἐσωτερικό τοῦ πάνω καλύμματος. Δέρμα σύγχρονο μέ τή γραφή (φθορές, τό οἰκόσημο τῶν Herberstein στά καλύμματα).
Ἀνέκδοτη περιγραφή τῆς ἐκστρατείας, πού θά πρέπει νά συντάχθηκε τό 1687 ἤ τό 1688 ἀπό πρόσωπο τοῦ περιβάλλοντος τοῦ Herberstein. Φαίνεται πώς τήν ἔλαβε ὑπόψη του ὁ Francesco Scalletari στό ἔργο του: Condotta navale e vera relatione del viaggio da Carlistot a Malta dell’ Sig. Gioanni Gioseppe d’ Herberstein, Graz 1688. Γιά τόν Herberstein καί τή συμμετοχή τῶν Ἰωαννιτῶν στήν ἐκστρατεία, βλ. Theodor Graff, «Frà Johann Joseph Graf von Herberstein, Generalkapitän der Malteserflotte. Sein Einsatz gegen die Türken in der Levante und in Dalmatien in den Jahren 1686 und 1687», Zeitschrift des Historischen Vereines für Steiermark, 89/90 (1998/1999), σ. 85-127 (ὁ συγγραφέας δέν γνωρίζει τήν ὕπαρξη τοῦ παρόντος χειρογράφου).
Σπάνιος Άτλας του Donato Bertelli
Τόμος με 29 (από τις 67) χαλκογραφίες από το Civitatum aliquot insigniorum et locorum magis munitorum exacta delineatio του D. Bertelli (Βενετία 1574), στις οποίες έχει προστεθεί μία εξαιρετικά σπάνια απεικόνιση της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου. Ο Άτλας εντάσσεται στην πλούσια εκδοτική παραγωγή που πυροδότησε η μεγάλη νίκη των χριστιανικών δυνάμεων στη Ναύπακτο το 1571.
πλάγιο 4ο (200 x 270 mm.). Μέ 29 χαλκογραφίες (κυρίως χάρτες, λείπει ὁ τίτλος καί π. 38 χαλκογραφίες, 3 μέ ἐπιδιορθώσεις στά περιθώρια, ἀρκετές μέ ἀριθμητικές πράξεις καί σημειώσεις τῆς ἐποχῆς τῆς ἔκδοσης, ὁ χάρτης τῆς Ἰταλίας μέ κομμένα τά περιθώρια), ἔχουν προστεθεῖ μιά μεταγενέστερη χαλκογραφία («Il grandissimo padiglione...») καί μιά ἀπεικόνιση τῆς ναυμαχίας τῆς Ναυπάκτου (ἐπιχρωματισμένη μέ τό χέρι, κομμένα καί συμπληρωμένα μικρά τμήματα ἀπό τά περιθώρια). Μεταγενέστερη εὔκαμπτη περγαμηνή (νεότερα ἀκρόφυλλα). Blackmer 126.
Ὁ σπανιότατος ἄτλας τοῦ Donato Bertelli ἐντάσσεται στήν πλούσια ἐκδοτική παραγωγή πού πυροδότησε ἡ μεγάλη νίκη τῶν χριστιανικῶν δυνάμεων στή Ναύπακτο τό 1571. Περιλαμβάνει χάρτες χαραγμένους ἀπό τούς Domenico Zenoni [ἤ Zenoi] (10), Natale Bonifacio (4), Oratio Bertelli (1) καί Simone Pinargenti (1). Στό ἀντίτυπο αὐτό ἔχει δεθεῖ μία ἐξαιρετικά σπάνια ἀπεικόνιση τῆς ναυμαχίας τῆς Ναυπάκτου μέ τήν ἔνδειξη «Apreso Ferando Bertelli in Venecia del 1572» (χάραξη τοῦ Natale Bonifacio). Δίνουμε στή συνέχεια κατάλογο τῶν χαλκογραφιῶν (συντομογραφίες: B: Blackmer, G: R. Gallo, «Gioan Francesco Camocio and his large map of Europe», Imago mundi, 7(1950), σ. 93-102, Z: Zacharakis): 1) «Caroli V Imperator. Fil. Iohannes d’ Austriae», 2) «Vitoria», 3) [Ἰταλία] «Al Magco Sor Nicolo Loppomani [...] di Venetia il di 27 luio del 70, humil Servo Dominco Zenoni» [B2], 4) «Il fidellisimo Sibenicho» [B8, G5], 5) «Curzola insula et città» (D. Zenoni) [B13, G10], 6) «Malgaritin» (D. Zenoni) [B23, G21], 7) «Castel Novo» [B16, G13], 8) [Sebenico καί ἡ γύρω περιοχή] [G6], 9) «Vera dispositione et ordine de tutta l’ armata della Santa Lega» [B57, G52], 10) «Il disegno dela provi(n)tia di Albania» (D. Zenoni) [B19, G14], 11) «Antiveri città» (D. Zenoni) [B20, G15], 12) «Il vero disegno di Napoli de Romania» (D. Zenoni) [B37, G31, Z3739a], 13) «Brazo de Maina» [B34, G30, Z351], 14) «Durazzo» (D. Zenoni) [B21, G18], 15) «Il grandissimo padiglione di Sultan Mehemet [...] di 25 Ottob. 1596. Franco fecit, Gio. Temmi Forma»), 16) «La Citta di Modo(n)» [G29], 17) «La Cità di Lepanto» (D. Zenoni) [B30, G26, Z332], 18) «Isola di Samo» (NB) [B42, G40, Z343], 19) «S. Maura» [B26, G25], 20) «Isola de Palmosa» (NB) [B43, G41, Z342], 21) «Nicsia» [B41, G39, πρβ. Z341 (διαφορετική χάραξη)], 22) «Isola de’ Rhodi» (NB) [B46, G46, Z349], 23) «Tine» (NB) [B40, G38, Z345], 24) «Isola de Scharpanto» (NB) [B45, G36, Z340], 25) «Scardona» (D. Zenoni) [B7, G7], 26) «Morea» (Simo(ne) Pinargie(n)ti) [Z2696], 27) Sapotò (D. Z.), 28) «Forma et Vero ritratto del pomo over Cimiero del Stendardo [...]» [B67], 29) «Morea» (Oratio Berteli) [Z326], 30) «Valona» (D. Zenoni) [B22, G19], καί 31) «La rotta del armata turchesca [...] Apreso Ferando Bertelli in Venecia del 1572» (NB).
Λιθογραφία της Αγίας Σοφίας από τους Fossati (βλ. άνω)
Ένα αντίτυπο του «Aya Sofia, Constantinople» (Λονδίνο 1852), με 25 λιθογραφίες χαραγμένες σε σχέδια του αρχιτέκτονα G. Fossati, που οργάνωσε τις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου των ετών 1847-1849.
ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ. μεγάλο folio (615 x 440 mm.), 6 σ. (σχίσιμο στό πάνω περιθώριο τοῦ δεύτερου καί τοῦ τρίτου φύλλου κειμένου, μικρά σχισίματα στά περιθώρια μερικῶν λιθογραφιῶν, ὀξείδωση κυρίως στά φύλλα κειμένου, σέ λάθος σειρά δεμένες οἱ λιθογραφίες 6-9, λυμένες οἱ 13 & 16). Χρωμολιθόγραφος τίτλος, 3 στοιχειοθετημένα φύλλα μέ ἐπεξηγηματικά κείμενα στά γαλλικά καί 25 λιθογραφίες μέ διπλή τίντα χαραγμένες ἀπό τόν L. Haghe σέ σχέδια τοῦ Fossati. Μεταγενέστερη δερμάτινη ράχη (φθορές, ὁ τίτλος στό πάνω κάλυμμα). Blackmer 619, Atabey 454.
Χάρτης της Ευρώπης του Άνθιμου Γαζή
Ο μεγάλος χάρτης της Ευρώπης που σχεδίασε ο Άνθιμος Γαζής (Βιέννη 1801), του οποίου δεν είναι γνωστό παρά μόνον ένα άλλο αντίτυπο. Φέρει τον τίτλο «Πίναξ γεωγραφικός τῆς Εύρώπης, ἑλληνιστί ἐκδοθείς ὑπό τοῦ Ἀρχιμ. Ἀνθίμου Γαζῆ τοῦ ἀπό Μηλιῶν τοῦ Πηλίου Ὄρους, χάριν τῶν φιλομαθῶν τοῦ Ἑλληνικοῦ Γένους».
Μεγάλος χαλκόγραφος χάρτης, 993 x 1130 mm. (μικρές φθορές σέ ὁλόκληρη τήν ἐπιφάνεια, συντηρημένος). Χαραγμένος ἀπό τόν K. Schindelmayer, τά περιγράμματα χρωματισμένα μέ τό χέρι. Γκίνης & Μέξας, 92, Tolias (Maps in Greek) 54.
Τό χαρτογραφικό ἔργο τοῦ Ἀνθίμου Γαζῆ ξεκίνησε τό 1800 μέ τήν ἔκδοση δυό πολύ σημαντικῶν γιά τήν ἱστορία τῆς ἑλληνικῆς χαρτογραφίας χαρτῶν: ἑνός χάρτη τῆς Ἑλλάδας πού βασίστηκε στή Χάρτα τοῦ Ρήγα («Πίναξ γεωγραφικός τῆς Ἑλλάδος») καί ἑνός παγκόσμιου χάρτη στόν τύπο τῶν κυκλικῶν ἀπεικονίσεων τῶν δύο ἡμισφαιρίων («Ἄτλας ἤ χάρτης περιέχων καθολικούς γεωγραφικούς πίνακας τῆς ὑδρογείου σφαίρας»). Καί οἱ δύο τυπώθηκαν σέ 4 φύλλα καί εἶναι σήμερα ἐξαιρετικά σπάνιοι (ὁ πρῶτος σώζεται σέ 8 ἀντίτυπα καί ὁ δεύτερος σέ 2 μόνο). Ἐξίσου σπάνιος εἶναι καί ὁ παρών χάρτης τῆς Εὐρώπης πού ὁ Γαζῆς σχεδίασε τόν ἑπόμενο χρόνο καί πού μᾶς εἶναι γνωστός ἀπό τό ἀντίτυπο τῆς συλλογῆς Δ. Ποστολάκα (ἀπό τό 1839 στήν Ἐθνική Βιβλιοθήκη).
Λιθογραφία της Αγίας Σοφίας από τους Fossati