ΦΑΝΑΓΟΡΕΙΑ, ΚΡΙΜΑΙΑ - Το Ίδρυμα Volnoe Delo ανακοίνωσε τα ευρήματα και τις ανακαλύψεις της 16ης ανασκαφικής περιόδου του Αρχαιολογικού Προγράμματος της Φαναγόρειας, που διεξάγεται στην «Άνω» και «Κάτω» πόλη, όσο και στις ανατολικές και δυτικές νεκροπόλεις, αλλά και στο βυθισμένο στη θάλασσα τμήμα της αρχαίας πόλης.
Δύο από τα τρία σημαντικότερα ευρήματα των τελευταίων αρχαιολογικών ερευνών εντοπίστηκαν στην περιοχή της Ανατολικής Νεκρόπολης της Φαναγόρειας. Στο τέλος της προηγούμενης περιόδου (2018), οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν στη σαρκοφάγο πολεμιστή ένα σφραγισμένο γυάλινο αγγείο.
Αγγείο δακρύων που βρέθηκε σε τάφο πολεμιστή στην Ανατολική Νεκρόπολη της Φαναγόρειας (φωτ.: Volnoe Delo Foundation).
Τέτοια αγγεία είναι συνήθως κενά και περιστασιακά φέρουν υπολείμματα υγρασίας στα τοιχώματα. Το αγγείο της Φαναγόρειας ήταν πλήρες αλμυρού υγρού και η συγκέντρωση αλατιού σε αυτό ήταν υψηλότερη από το θαλασσινό νερό του κόλπου του Ταμάν, στην ακτή του οποίου βρισκόταν η Φαναγόρεια. Τα αποτελέσματα των ερευνών που ολοκληρώθηκαν φέτος (2019) και οι πληροφορίες σχετικές με τα αρχαία έθιμα ταφής επιτρέπουν την υπόθεση ότι το υγρό στο δοχείο περιείχε ανθρώπινα δάκρυα. Τέτοια αγγεία - δακρύων - περιγράφονται στα βιβλικά κείμενα («κρατώντας τα δάκρυα των πενθούντων»). Τα δοχεία δακρύων ήταν γεμάτα με δάκρυα ανθρώπων που πενθούσαν τους αγαπημένους τους, τα οποία αμέσως μετά τοποθετούνταν σε κρύπτη. Με μεγάλη πιθανότητα είναι δυνατόν να ισχυριστούμε ότι το αγγείο που βρέθηκε στη Φαναγόρεια ήταν γεμάτο με δάκρυα ανθρώπων που πένθησαν τον θάνατο κάποιου ηρωικού πολεμιστή.
Κατά την ίδια ανασκαφική περίοδο, μια άλλη ασυνήθιστη ανακάλυψη έγινε στην ίδια περιοχή της Ανατολικής Νεκρόπολης. Σε μια σαρκοφάγο βρέθηκαν τα λείψανα μιας γυναίκας που είχε ταφεί με το μωρό της, το οποίο, κρίνοντας από τα τρία ψέλια (βραχιόλια) στο χέρι του, ήταν κορίτσι.
Η ταφή γυναικός με το παιδί της, από το Ανατολικό Νεκροταφείο της Φαναγόρειας (φωτ.: Volnoe Delo Foundation).
Η αρχιτεκτονική της ταφικής δομής και η πλούσια διακόσμηση της κυπαρισσένιας σαρκοφάγου μαρτυρούν την υψηλή κοινωνική θέση της νεκρής. Η γυναίκα ήταν ενδεδυμένη με ένα χαλαρό φόρεμα, δεμένο στον ώμο της με καρφίτσα διακοσμημένη με έγχρωμο σμάλτο. Είναι προφανές ότι μητέρα και κόρη πέθαναν την ίδια στιγμή και θάφτηκαν μαζί. Είναι αδύνατο να διαπιστωθεί η αιτία του θανάτου τους, αλλά μάλλον συνδέεται με τα δραματικά γεγονότα της ιστορίας του Βασιλείου του Βοσπόρου του 2ου αι. μ.Χ. Ήταν εποχή ευημερίας για το Βόσπορο, αλλά ταυτόχρονα περίοδος μεγάλων πολεμικών συγκρούσεων των ελληνικών πόλεων με τους νομάδες επιδρομείς. Η μητέρα και η κόρη ίσως έπεσαν θύμα μιας από τις πολλές συγκρούσεις με τις νομαδικές φυλές που είχαν επιτεθεί στις ελληνικές πόλεις του Βοσπόρου. Η θέση της ταφής, περιβαλλόμενη από τάφους πεσόντων πολεμιστών, υποστηρίζει αυτή την υπόθεση.
Το ανατολικό τμήμα της νεκρόπολης περιέχει σημαντικό αριθμών ταφών πολεμιστών. Στην αρχαιότητα, οι νεκροί στρατιώτες θάβονταν με την στρατιωτική τους ενδυμασία και τον οπλισμό τους, αποτελούμενος από σπαθιά και δόρατα. Στις λίθινες επιτύμβιες πλάκες, οι νεκροί απεικονίστηκαν ως ιππείς, συνοδευόμενοι από τους υπηρέτες τους.
Επιτύμβια στήλη με παράσταση έφιππου πολεμιστή από τη Φαναγόρεια (φωτ.: Volnoe Delo Foundation).
Πριν από μερικά χρόνια, οι επιστήμονες της αρχαιολογικής αποστολής στη Φαναγόρεια, βρήκαν στην είσοδο ενός τάφου πολεμιστή, ένα ξίφος στολισμένο με ρουμπίνι. Η λεπίδα ήταν ελαφρώς έξω από τη θήκη, ένα είδος συμβολικής προειδοποίησης προς τους επίδοξους τυμβωρύχους στην αρχαία Ελλάδα και για την επικείμενη τιμωρία τους σε περίπτωση βεβήλωσης του τάφου του ήρωα.
Το τρίτο σημαντικό εύρημα κατά την ίδια ερευνητική περίοδο, έγινε στην "Κάτω Πόλη". Εκεί οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν λείψανα από αρχαίο χριστιανικό ναό, θραύσματα του άνω μέρους μιας μεγάλης μαρμάρινης τράπεζας και μια μαρμάρινη κρήνη. Τα τεχνουργήματα χρονολογούνται από τον 5ο και τον 6ο αι. μ.Χ. Η τράπεζα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως βωμός, τράπεζα προσφορών, καθώς και κατά τη διάρκεια των τελετουργιών και επιμνημόσυνων δείπνων. Η μαρμάρινη κρήνη, κρίνοντας από το μέγεθος, χρησιμοποιήθηκε για το βάπτισμα όχι μόνο παιδιών αλλά και ενηλίκων.
Τμήμα άνω μέρους μαρμάρινης τράπεζας προσφορών από τη Φαναγόρεια, 5ος-6ος αι. μ.Χ. (φωτ.: Volnoe Delo Foundation).
Μαρμάρινη κρήνη, που χρησιμοποιήθηκε ως βαπτιστήριο, από τη Φαναγόρεια, 5ος-6ος αι. μ.Χ. (φωτ.: Volnoe Delo Foundation).
Και τα δύο ευρήματα μπορούν να θεωρηθούν ως αποδείξεις για την ύπαρξη ενός από τους πρώτους παλαιοχριστινικούς ναούς στο Βασίλειο του Βοσπόρου στη Φαναγόρεια.
Πηγή: archaeologynewsnetwork.blogspot.com | Volnoe Delo Foundation
Σχετικό άρθρο: "Μοναδικός αρχαίος ελληνικός βωμός βρέθηκε στη Φαναγόρεια (Χερσόνησος Ταμάν)", περιοδικό Θέματα Αρχαιολογίας, 2018 (2.3).
Άποψη των ερειπίων της Κάτω Πόλης της Φαναγόρειας (φωτ.: Volnoe Delo Foundation).