Ανθρωποϊστορία γραμμένη στην πέτρα

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ - Το βιβλίο της K. Θεοδωρακοπούλου «Ανθρωποϊστορία γραμμένη στην πέτρα» έχει ως στόχο την ανάδειξη της συμβολής της περιβαλλοντικής αρχαιολογίας και της γεωαρχαιολογίας στην κατανόηση των προϊστορικών κοινωνιών του Πλειστόκαινου και των αρχών του Ολόκαινου, και την κατανόηση των διεργασιών που συμμετείχαν στη διαμόρφωση του τοπίου και στην ανάπτυξη των αρχαιολογικών σχέσεων, παράγοντες μείζονος σημασίας στην πολιτιστική εξέλιξη των προϊστορικών κοινωνιών.

Με δεδομένο ότι η Εποχή του Λίθου είναι η μακρά περίοδος κατά την οποία συνέβησαν αξιοσημείωτες παλαιοπεριβαλλοντικές και γεωλογικές αλλαγές που είχαν άμεση επίδραση στη βιολογική και πολιτιστική εξέλιξη του ανθρώπου, η συγγραφέας προβάλλει στην παρούσα μελέτη τη σημασία της γνώσης της παλαιογεωγραφίας, την αλληλεπίδραση ανθρώπου και φυσικού τοπίου, την προσαρμογή στο εκάστοτε περιβάλλον και τις συνθήκες υπό τις οποίες εξημερώθηκαν φυτά και ζώα, ως «κλειδιά για την κατανόηση της ανθρώπινης εξέλιξης και δημιουργίας».

Εν τέλει, η σχέση της αρχαιολογίας με τις γεωεπιστήμες είναι ιδιαίτερα στενή σε ό,τι αφορά ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, καθιστώντας όλο και περισσότερο επιβεβλημένη τη διεπιστημονική της προσέγγιση. Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η ίδια, «Η μελέτη των ανθρώπινων καταλοίπων από παλαιοανθρωπολόγους, των ζωικών καταλοίπων από ζωο-αρχαιολόγους-παλαιοντολόγους, των φυτικών από ειδικούς επιστήμονες, ιζηματολογικές και γεωμορφολογικές αναλύσεις από γεωλόγους, παλαιοκλιματικές αναλύσεις από κλιματολόγους, είναι κάποια από τα βασικά στάδια έρευνας και προσέγγισης μιας αρχαιολογικής θέσης».

Το βιβλίο αρθρώνεται στις ακόλουθες βασικές θεματικές ενότητες:

Α) Κλιματικές και γεωμορφολογικές αλλαγές στην Εποχή του Λίθου

Β) Κύριες μεθοδολογίες παλαιοπεριβαλλοντικής αναπαράστασης (γεωαρχαιολογικές – αρχαιομετρικές τεχνικές)

Γ) Παλαιοπεριβάλλον και επιλογή θέσης κατοίκησης

Δ) Παλαιοανθρωπολογική εξέλιξη

Ε) Εμφάνιση πρώτων γεωργών

ΣΤ) Διαμόρφωση και διάβρωση εδαφών

Ζ) Η σημασία του γεωλογικού περιβάλλοντος ως πηγή πρώτων υλών για τα εργαλεία της Εποχή του Λίθου

Η) Βασικά χαρακτηριστικά των αρχαιολογικών περιόδων της Εποχής του Λίθου

Κωνσταντίνα Θεοδωρακοπούλου
Σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με ειδίκευση στην προϊστορική αρχαιολογία. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ύστερα από εισαγωγή με κατατακτήριες εξετάσεις. Η διδακτορική της διατριβή εκπονήθηκε στο Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου και εστιάζει στην παλαιογεωγραφική αναπαράσταση αρχαιολογικών θέσεων με γεωαρχαιολογικές και αρχαιομετρικές μεθόδους (2009). Έχει ειδικευθεί στη γεωαρχαιολογία, ενώ παράλληλα εξειδικεύτηκε στη γεωχρονολόγηση ιζημάτων με τη μέθοδο της Οπτικής φωταύγειας και σε άλλες αρχαιομετρικές τεχνικές, ύστερη από πολυετή συνεργασία της με το Εργαστήριο Αρχαιομετρίας του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος. Σε Μεταδιδακτορικό επίπεδο συνεργάζεται με το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ σε θέματα που σχετίζονται με την επίδραση της ηφαιστειότητας σε αρχαιολογικές θέσεις της προϊστορίας. Έχει λάβει μέρος σε αρκετές ανασκαφές Παλαιολιθικών, Μεσολιθικών και Νεολιθικών θέσεων, ενώ έχει συμμετάσχει είτε ως επιστημονική συνεργάτης ή ως κύρια ερευνήτρια σε πολλά διεθνή ερευνητικά προγράμματα. Στα άμεσα ενδιαφέροντά της είναι η μελέτη προϊστορικών θέσεων με γεωαρχαιολογικές τεχνικές, η χρονολόγηση αρχαιολογικών θέσεων-μνημείων, η επίδραση της ηφαιστειότητας σε αρχαιολογικές θέσεις και στις προϊστορικές κοινωνίες, η ανασύνθεση του παλαιοπεριβάλλοντος και η μελέτη της παλαιοπαθολογίας στην εποχή του Λίθου κ.ά. Η Κ. Θεοδωρακοπούλου είναι διδάσκουσα Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.