ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ, ΦΛΩΡΙΔΑ (ΗΠΑ) - Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Καλών Τεχνών (MFA) του St. Petersburg στη Φλώριδα των ΗΠΑ, παρουσιάζει τη φημισμένη ανασκαφή της αρχαίας πόλης της Αντιόχειας κατά τη δεκαετία του 1930, μέσα από σπάνια έγγραφα, αντικείμενα και εξαίσια ψηφιδωτά που ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια της ανασκαφής.
Άποψη της έκθεσης «Antioch Reclaimed: Ancient Mosaics» (φωτ. MFA).
Η έκθεση «Antioch Reclaimed: Ancient Mosaics» στο MFA (10 Απριλίου–22 Αυγούστου 2021) παρουσιάζει πέντε γεωμετρικά ψηφιδωτά δάπεδα, τα οποία χρονολογούνται από τον 2ο έως τον 5ο αιώνα μ.Χ., και ανήκουν στη Συλλογή του MFA. Το MFA απέκτησε τα ψηφιδωτά από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον το 1964, ένα χρόνο πριν από το άνοιγμα του μουσείου στο κοινό. Μετά την αποκόλληση τριών από τα ψηφιδωτά από την ανατολική αυλή του μουσείου το 2018, και τα πέντε ψηφιδωτά υποβλήθηκαν σε εκτεταμένη διαδικασία συντήρησης προκειμένου να αποκατασταθεί η αρχικής τους λάμψης. Ένα υπαίθριο εργαστήριο συντήρησης στο μουσείο επέτρεψε στο κοινό να παρακολουθήσει τη διαδικασία. Το MFA του St. Petersburg είναι το μόνο ινστιτούτο τέχνης στη Φλώριδα με ψηφιδωτά από την αρχαία Αντιόχεια στη συλλογή του.
Από την ανασκαφή της Αντιόχειας (φωτ. MFA).
Τα ψηφιδωτά στο MFA του St. Petersburg είναι από τα εκατοντάδες που ανακαλύφθηκαν από το 1933 έως το 1939 στην περιοχή της Αντιόχειας, μιας ελληνορωμαϊκής πόλης στην αρχαία Συρία που ιδρύθηκε το 300 π.Χ. Το Πρίνστον ηγήθηκε της Επιτροπής Ανασκαφών της Αντιοχείας και της ευρύτερης περιοχής της, μια ομάδα καλλιτεχνικών και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Γαλλία ανέσκαψαν την περιοχή στο πλαίσιο συμφωνίας με τη συριακή κυβέρνηση.
Σχέδια των ψηφιδωτών (φωτ. MFA).
Η ανασκαφή είχε ως αποτέλεσμα την ανακάλυψη του κέντρου της πόλης της Αντιόχειας και των πλούσιων προαστίων της, όπου ανακαλύφθηκαν όλα τα ψηφιδωτά που κάλυπταν τα δάπεδα των κομψών ιδιωτικών επαύλεων. Στην έκθεση, παρουσιάζονται οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες ανασκαφών των οικιών όπου βρίσκονταν τα ψηφιδωτά του MFA και καλύπτουν τους τοίχους της έκθεσης ως τοιχογραφίες από το δάπεδο μέχρι την οροφή. Αυτός ο σχεδιασμός δημιουργεί μια καθηλωτική εμπειρία για τον θεατή, μεταδίδει ένα ιστορικό πλαίσιο και μια αίσθηση κλίμακας, τόπου και χρόνου.
Ημερολόγιο ανασκαφής της Αντιόχειας (φωτ. MFA).
Για να επαναδιατυπώσει την ανασκαφική ιστορία, το Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου του Πρίνστον δάνεισε σημαντικά έργα από τη συλλογή του. Επιπλέον, τα Αρχεία του Πρίνστον δάνεισαν αρχειακά έγγραφα από τη θρυλική ανασκαφή στην έκθεση MFA. Αυτές περιλαμβάνουν vintage φωτογραφίες, επιστολές, τηλεγραφήματα, περιοδικά και κάρτες εύρεσης, βιβλία επισκεπτών, σχέδια, καθώς και πρόσφατα ανακαλυφθέντα πλάνα ταινιών που δείχνουν την ανασκαφή σε εξέλιξη και την πραγματική ανύψωση των ψηφιδωτών από τις αρχικές τους θέσεις.
Μωσαϊκό από οικία της Αντιόχειας (House of the Drinking Contest) (φωτ. MFA).
Την έκθεση «Antioch Reclaimed» επιμελήθηκε ο Michael Bennett, Επιμελητής Πρώιμης Δυτικής Τέχνης στο MFA) και ο Andrea De Giorgi, αναπληρωτής καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Φλώριδας και ένας από τους κορυφαίους μελετητές της αρχαίας Αντιόχειας στην Αμερική.
«Αυτή η έκθεση είναι μοναδική τόσο για εμάς, όσο και για οποιοδήποτε άλλο μουσείο τέχνης σε αυτό το θέμα», δήλωσε ο Δρ Bennett. «Είναι μια υβριδική έκθεση που συγκεντρώνει την ιστορία και την τέχνη για να παρουσιάσει την καθηλωτική ιστορία της Αντιοχείας και τη συναρπαστική ανασκαφή της. Όταν μπείτε στις αίθουσες, θα αντικρύσετε την ομορφιά της απίστευτης τέχνης και εικόνων και θα μάθετε για τη σημασία των τεχνουργημάτων, αλλά θα ζήσετε και θα αισθανθείτε πώς ήταν εκείνη η αρχαία εποχή και εκείνη την ιστορική στιγμή της αρχαιολογικής ανακάλυψης».
Ανάγλυφο από σαρκοφάγο με παράσταση του Χριστού ως Καλού Ποιμένος. Περί το 300 μ.Χ. (φωτ. MFA).
Η έκθεση είναι η δεύτερη από τις τρεις φάσεις ενός έργου για τα πέντε ψηφιδωτά του MFA. Η τελευταία φάση περιλαμβάνει την εγκατάσταση όλων των ψηφιδωτών στον Κήπο Μελών του MFA.
Τα ψηφιδωτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της 56χρονης ιστορίας του MFA. Η απόφαση της ιδρύτριας του MFA Margaret Acheson Stuart και του Rexford Stead, πρώτου διευθυντή του μουσείου, να αγοράσουν τα ψηφιδωτά από το Πρίνστον, σηματοδότησε ότι το μουσείο στο κέντρο της πόλης θα είχε σκοπό εγκυκλοπαιδικό, αφηγούμενο την ιστορία της τέχνης με μια συλλογή που εκτείνεται στον χρόνο και τους παγκόσμιους πολιτισμούς. Τα ψηφιδωτά ήταν το πρώτο φορτίο τέχνης που έφθασε στην αποβάθρα φόρτωσης του MFA.
Ανασκαφή της Αντιόχειας στον Ορόντη. Άποψη ανεσκαμμένου κτηρίου με ψηφιδωτά δάπεδα (House of the Drinking Contest), 1939 (φωτ. MFA).
Η Εκτελεστική Διευθύντρια και Διευθύνουσα Σύμβουλος του MFA Kristen A. Shepherd δήλωσε ότι η αποκατάσταση των ψηφιδωτών ήταν μια συναρπαστική ευκαιρία για την κοινότητα να κατανοήσει τον αρχαίο πολιτισμό και τη βαθιά σημασία της διατήρησης και προβολής των αρχαιοτήτων.
«Είμαστε ενθουσιασμένοι που είμαστε σε θέση να μοιραστούμε ένα κομμάτι της ιστορίας από μια τόσο κρίσιμη στιγμή στον αρχαίο κόσμο με την κοινότητά μας και τους επισκέπτες μας», δήλωσε η Shepherd, της οποίας η μακροχρόνια αγάπη για τα ψηφιδωτά ξεκίνησε κατά τη διάρκεια των επισκέψεών της στο MFA ως έφηβη. «Υπήρξε τόσο βαθύ και γνήσιο ενδιαφέρον από το κοινό για τα ψηφιδωτά μας, και τώρα μπορούμε όλοι να τα αγκαλιάσουμε πραγματικά και κατανοήσουμε το συναρπαστικό ταξίδι τους με αυτή την μοναδική έκθεση».
Πηγή: Museum of Fine Arts, St. Petersburg
Μετάφραση: Συντακτική Ομάδα Θεμάτων Αρχαιολογίας
Άποψη της έκθεσης «Antioch Reclaimed: Ancient Mosaics» (φωτ. MFA).
