Ο ρόλος των αιχμαλώτων στις αραβο-βυζαντινές σχέσεις (8ος-10ος αι.)

Τόμος 2, Τεύχος 1 Ιανουάριος - Απρίλιος 2018

Πόλεμος και διπλωματία

Σοφία Πατούρα Σπανού

Διευθύντρια Ερευνών, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Η ιστορία της ανθρωπότητας διατρέχεται από συνεχείς πολέμους με βαριές και επώδυνες συνέπειες. Μία από τις σοβαρότερες συνέπειες των πολεμικών συγκρούσεων υπήρξε διαχρονικά η αιχμαλωσία στρατιωτών και πολιτών. Κατά την Αρχαιότητα και τον Πρώιμο Μεσαίωνα, ο «θεσμός» της αιχμαλωσίας, όπως και άλλοι πολεμικοί «θεσμοί», είχε καθαρά εθιμικό χαρακτήρα, έτσι ώστε η διαχείρισή του να μην απασχολεί ιδιαίτερα τις εμπόλεμες πλευρές και να αντιμετωπίζεται μόνο περιπτωσιακά. Κατά την περίοδο της Πρώιμης και Μέσης Βυζαντινής εποχής τούς κύριους άξονες επικοινωνίας των λαών –στο επίπεδο των κοινωνικών και πολιτικών ελίτ– αποτελούσαν οι πρέσβεις, οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας, οι ιεραπόστολοι και σε μικρότερη κλίμακα οι έμποροι. Ωστόσο, την ίδια εποχή, παρά την επικρατούσα πολιτική φιλοσοφία περί της κυριαρχίας του πολέμου, ο ίδιος ο πόλεμος, υπό την επίδραση διαφόρων παραγόντων, με κυριότερο τον Χριστιανισμό, δημιούργησε νέες οδούς επικοινωνίας, με σημαντικότερη εκείνη της εκατέρωθεν εξαγοράς και ανταλλαγής αιχμαλώτων. Η συγκεκριμένη πρακτική εγκαινιάσθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία κατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο και επηρέασε σημαντικά τις αραβο-βυζαντινές σχέσεις, θέμα στο οποίο εστιάζει η παρούσα μελέτη.

Λέξεις ευρετηρίου: Αιχμάλωτοι, Ανταλλαγή, Διπλωματία, Πόλεμος, Βυζαντινοί, Άραβες

Επικοινωνία με την συγγραφέα: spatoura@eie.gr, sofpatoura@gmail.com

Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του περιοδικού Θέματα Αρχαιολογίας

Αυτό το άρθρο χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .

Volume 2, Issue 1 January - April 2018

The Role of Prisoners in the Arab-Byzantine Relations (8th-10th c.)

War and Diplomacy

Sophia Patoura Spanou

Research Director, Institute of Historical Research, National Hellenic Research Foundation

Taking into consideration the number of war events that took place at the arab byzantine borders and on the territory of the two empires, we could easily describe the relations between the two sides in terms purely polemic. However, despite the severe polemic that was used by religious arab and byzantine circles against each other and the bloody conflicts on the battlefields, the two sides were obliged to «tame» the war and make it a factor of approach, in the spirit of «Jus Gentium» and the «political communication» that characterized this particular era. Through this historical evolution a new dynamic was developed, focused on the prisoners. The procedures used for the resolution of the problems concerning the prisoners led to new forms of diplomatic activity in both courts. A crucial point in the diplomatic relationships between Byzantium and Islam were the official mass exchanges of prisoners, an institution established at the late eighth century. Emperors and caliphs, ambassadors and interpreters and famous captives constitute the main factors engaged in the diplomatic game of captivation and captives' liberation or exchange, which led to the political, social and cultural approach of two worlds.

Key words: Prisoners, Exchange, Diplomacy, War, Byzantines, Arabs

Author for correspondence: spatoura@eie.gr, sofpatoura@gmail.com

The original article is in the Library of the Themes in Archeology

Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International .

Διαβάστε το άρθρο Ανάτυπο PDF

Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του περιοδικού Θέματα Αρχαιολογίας