ΚΥΜΗ, ΙΤΑΛΙΑ – Στους πρόποδες του λόφου, όπου βρίσκεται η αρχαία ελληνική αποικία Κύμη (σημ. Cumae) στην περιοχή της Νάπολης στη Ν. Ιταλία, η Priscilla Munzi, ερευνήτρια CNRS στο Κέντρο Jean-Bérard (CNRS-EFR) και ο Jean-Pierre Brun, καθηγητής στο Collège de France, ερευνούν μια νεκρόπολη της ρωμαϊκής εποχής. Σήμερα έφθασαν στην τελευταία ανακάλυψη στον χώρο που ερευνούν από το 2001: έναν ζωγραφισμένον τάφο του 2ου αι. π.Χ. Ο τάφος, σε άριστη κατάσταση, απεικονίζει σκηνή συμποσίου, σταθεροποιημένη με χρωστικές ουσίες.
Δύο φορές το μέγεθος της Πομπηίας, η αρχαία πόλη Κύμη βρίσκεται 25 χιλιόμετρα δυτικά της Νάπολης στο Τυρρηνικό πέλαγος με θέα το νησί Πιθηκούσσαι (Ischia), στο Αρχαιολογικό Πάρκο των Φλεγρέων Πεδίων (Campi Flegrei). Οι αρχαίοι ιστορικοί θεωρούσαν την Κύμη τον παλαιότερο αρχαιοελληνικό οικισμό στον δυτικό κόσμο. Ο οικισμός, ιδρυμένος το δεύτερο ήμισυ του 8ου αι. π.Χ. από Έλληνες αποίκους από την Εύβοια, μεγάλωσε γρήγορα σε έκταση και γνώρισε ευημερία με την πάροδο του χρόνου.
Η σωζόμενη παράσταση στη δεξιά πλευρά του τοίχου εισόδου του τάφου (λεπτομέρεια) (© E. Lupoli, Jean Bérard Centre, CNRS/École française de Rome)
Τα τελευταία χρόνια, Γάλλοι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε μια περιοχή όπου βρέθηκαν ένα ελληνικό ιερό, δρόμοι και μια νεκρόπολη. Μεταξύ των εκατοντάδων αρχαίων θόλων που βρέθηκαν από το 2001, ανακάλυψαν σειρά καμαροσκεπών ταφικών θαλάμων από τόφφο, ηφαιστειακό λίθο που βρέθηκε στην περιοχή. Οι επιστήμονες εισήλθαν στους τάφους μέσα από μια θύρα στην πρόσοψη σφραγισμένη με ένα μεγάλο λίθινο φραγμό (μπλοκ).
Ο εσωτερικός χώρος των ταφικών κτισμάτων αποτελείται γενικά από ένα θάλαμο με τρεις κρύπτες ή ταφικές κλίνες. Οι τάφοι συλήθηκαν τον 19ο αιώνα, αλλά υπολείμματα και ίχνη επιτάφιας επίπλωσης, τα οποία οι αρχαιολόγοι βρίσκουν συνήθως σε τάφους του 2ου αι. π.Χ., υποδηλώνουν την υψηλή κοινωνική θέση όσων ετάφησαν εκεί.
Άποψη του εσωτερικού του ταφικού θαλάμου με τις νεκρικές κλίνες (© E. Lupoli, Jean Bérard Centre, CNRS/École française de Rome)
Μέχρι τώρα είχαν ανακαλυφθεί στη νεκρόπολη τάφοι βαμμένοι με κόκκινο ή λευκό χρώμα, αλλά τον Ιούνιο του 2018 οι ερευνητές ανακάλυψαν ένα θάλαμο με εξαιρετικές ζωγραφικές παραστάσεις. Ένας γυμνός υπηρέτης, που φέρει οινοχόη, διακρίνεται ακόμη· οι φιλοξενούμενοι του συμποσίου πιστεύεται ότι είχαν ζωγραφιστεί στους πλευρικούς τοίχους.
Άποψη του χώρου ανασκαφής στην Κύμη κλίνες (© E. Lupoli, Jean Bérard Centre, CNRS/École française de Rome)
Επίσης μπορούν να διακριθούν και άλλα στοιχεία του συμποσίου. Εκτός από την εξαιρετική κατάσταση διατήρησης του διασωθέντος σοβά και των χρωστικών, μια τέτοια διακόσμηση σε έναν τάφο που κτίστηκε εκείνη την περίοδο θεωρείται σπάνια· το «παλιομοδίτικο» θέμα του ήταν στη μόδα έναν ή δύο αιώνες νωρίτερα. Αυτή η ανακάλυψη προσφέρει επίσης μια ευκαιρία για την ανίχνευση της εξέλιξης της καλλιτεχνικής δραστηριότητας στην περιοχή.
Για να διατηρήσουν τη τοιχογραφία, οι αρχαιολόγοι την απομάκρυναν, μαζί με θραύσματα που βρέθηκαν στο έδαφος, προκειμένου να ανασυγκροτήσουν τη διακόσμηση σαν ένα παζλ.
Πηγή: CNRS
Το εσωτερικό του ταφικού θαλάμου με τις ζωγραφισμένες σκηνές, που σώζονται στον τοίχο εισόδου και στο ήμισυ των πλευρικών τοίχων. Ο τοίχος εισόδου δεξιά της πόρτας απεικονίζει έναν γυμνό υπηρέτη, που στέκεται και κρατάει ασημένια οινοχόη. Στα δεξιά του, διακρίνεται κρατήρας τοποθετημένος σε βάση. Στα αριστερά της πόρτας υπάρχει ένα ασημένιο situla, ένας τύπος αγγείου σε σχήμα κάδου, ένα ξύλινο τραπέζι και ένας αμφορέας οίνου σε βάση. Στους πλάγιους τοίχους διακρίνονται σκηνές τοπίου (φωτ.©E. Lupoli, Jean Bérard Centre (CNRS/École française de Rome)