Early Byzantine olive oil workshop in Agios Ioannis, Thasos

Τόμος 8, Τεύχος 1 Ιανουάριος - Απρίλιος 2024 [σ. 74-87]

Ελαιοτριβείο της Πρωτοβυζαντινής περιόδου στον Άγιο Ιωάννη Θάσου

Στρατής Παπαδόπουλος

Δρ Αρχαιολόγος, Επίτιμος Διευθυντής Αρχαιοτήτων ΥΠΠΟ

Ιωάννα Γιαμαλή

Αρχαιολόγος, M.Sc.

Ο φυσικός όρμος του Αγίου Ιωάννη στη Θάσο κατοικήθηκε ήδη από την 4η χιλιετία, αποτελώντας πλούσιο βοσκότοπο με άμεση πρόσβαση στη θάλασσα, κατάλληλο για οργανωμένη αλιεία και κτηνοτροφία, με τη δυνατότητα, επίσης, ελαιοκαλλιέργειας. Το διαχρονικό ενδιαφέρον για τη θέση, από την αρχή της Εποχής του Χαλκού έως τη Βυζαντινή εποχή, υποδεικνύουν τα πληθωρικά αρχαιολογικά ευρήματα, που περιλαμβάνουν προϊστορική εγκατάσταση και νεκροταφείο, οριοθετικά τοιχία κτηματολογίου, πηγάδια και πύργους αρχαϊκών έως ελληνιστικών χρόνων, καθώς και αγροικία της ύστερης Ρωμαϊκής και Πρωτοβυζαντινής περιόδου, στην οποία ανήκει το ελαιοτριβείο που παρουσιάζουμε στην παρούσα δημοσίευση. Η αγροτική εγκατάσταση στον Άγιο Ιωάννη πρέπει να εγκαταλείφθηκε οριστικά στις αρχές του 7ου αι. μ.Χ., εξαιτίας ενός μεγάλου σεισμού που προκάλεσε την εγκατάλειψη και άλλων παράκτιων θέσεων του νησιού. Στο ελαιοτριβείο ανασκάφηκαν στεγασμένοι χώροι, τμήμα της αυλής με το πηγάδι, καθώς και αρκετές κατασκευές και λίθινα μέλη, που προδίδουν τη λειτουργία του, εξυπηρετώντας τις διαφορετικές φάσεις της παραγωγής. Η κεραμική και τα νομίσματα χρονολογούν με ασφάλεια τη β΄ φάση του εργαστηρίου στον 6ο αιώνα μ.Χ. Η οικονομική σημασία της θέσης έως και τον 20ό αιώνα, υποδεικνύεται από την παρουσία λιθόκτιστης καλύβας με φούρνο ψωμιού αλλά και μεγάλου αριθμού λιθόκτιστων αναλημμάτων, που διαμορφώνουν μικρά άνδηρα, αναγκαία για την καλλιέργεια της ελιάς κατά τους νεώτερους χρόνους.

Λέξεις ευρετηρίου: Θάσος, ελαιοτριβείο, αγροικία, ελαιοπαραγωγή, αγροτική εγκατάσταση, αρχαία οικονομία, Πρωτοβυζαντινή περίοδος

Επικοινωνία με τους συγγραφείς: efstratiospa@gmail.com, ioannagiamali@gmail.com

Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του περιοδικού Θέματα Αρχαιολογίας

Αυτό το άρθρο χορηγείται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές .
CC BY-NC-ND

Αυτή η άδεια είναι περιοριστική, επιτρέποντας μόνο στους άλλους να μεταφορτώνουν το συγκεκριμένο έργο και να το μοιράζονται με άλλους, αρκεί να αποδίδουν στο περιοδικό Θέματα Αρχαιολογίας αναγνώριση/credit, αλλά δεν μπορούν να το αλλάξουν κατά κανέναν τρόπο, ή να το χρησιμοποιήσουν εμπορικά.

Volume 8, Issue 1 January - April 2024 [pp. 74-87]

Papadopoulos Stratis

Archaeologist, Ph.D.

Giamali Ioanna

Archaeologist, M.Sc.

The natural bay of Agios Ioannis in the island of Thasos was inhabited as early as the 4th millennium, serving as a fertile pastureland with a direct access to the sea, appropriate for organized fishing and livestock farming, with the potential of olive cultivation as well. The constant interest in the site, from the beginning of the Bronze Age to the Byzantine period, is evidenced by the abundant archaeological finds, such as a prehistoric settlement and cemetery, boundary walls, wells and towers from the Archaic to the Hellenistic periods, as well as a Late Roman/Early Byzantine farmhouse that includes the olive oil workshop discussed in this paper. The rural settlement of Agios Ioannis must have been permanently deserted at the beginning of the 7th century A.D., probably due to a major earthquake that also led to the abandonment of other coastal sites on the island. At the olive oil workshop, roofed spaces were excavated, along with part of its courtyard with the well and several structures and stone components, all of which reveal its function supporting the various stages of production. Ceramics and coins reliably date the second phase of the workshop to the 6th century A.D. A modern hut with a bread oven and several stone-built retaining walls that form small terraces required for olive cultivation in more recent times attest to the economic significance of the site up until the 20th century.

Key words: Thasos, olive oil workshop, farmhouse, oil production, rural settlement, ancient economy, Early Byzantine period

Authors for correspondence: efstratiospa@gmail.com, ioannagiamali@gmail.com

The original article is in the Library of the Themes in Archeology

Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International .
CC BY-NC-ND

This license is restrictive, only allowing others to download this work and share it with others, as long as they give credit to the journal Themata Arhaiologia, but they cannot change it in any way, or use it commercially.

Volume 8, Issue 1 January - April 2024 [pp. 74-87]