ΜΟΥΣΕΙΟ ADOLF MICHAELIS - Το Μουσείο Adolf Michaelis στο Στρασβούργο φιλοξενεί την έκθεση «Αθηναϊκή Δημοκρατία: κληρωτήριον και κλήρωση στην αρχαία Ελλάδα». Η έκθεση, που παρουσιάστηκε αρχικά στο Palais de l' Europe, έδρα του Συμβουλίου της Ευρώπης, παρουσιάζει μια συλλογή από αντικείμενα παλαιών γλυπτών από πολλά «αναγνωρισμένα» μουσεία. Στον πυρήνα της έκθεσης των εκμαγείων, που εμφανίζονται στην έκθεση, είναι το αρχαίο αθηναϊκό κληρωτήριον, όπως ανασυστάθηκε από το Ινστιτούτο Έρευνας Αρχαίας Αρχιτεκτονικής του CNRS. Τα διάφορα έργα της έκθεσης απεικονίζουν την ιστορία και τους θεσμούς της αθηναϊκής δημοκρατίας. Η έκθεση διοργανώνεται σε συνεργασία με το Μουσείο Adolf Michaelis, τον Σύνδεσμο Φίλων του Μουσείου Adolf Michaelis, το Ινστιτούτο Κλασικής Αρχαιολογίας, τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 11 Μαΐου 2019.
Το κύριο αντικείμενο αυτής της έκθεσης είναι το κληρωτήριον που χρησιμοποιείτο στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία για την επιλογή των μελών της Ηλιαίας και της Βουλής. Η χρήση του κληρωτηρίου μαρτυρεί την αποτελεσματική συμμετοχή των πολιτών στις υποθέσεις της πόλης. Ένα τμήμα από πρωτότυπο κληρωτήριον του 4ου αι. π.Χ. φυλάσσεται στο Μουσείο Αγοράς στην Αθήνα. Το Κληρωτήριον έδινε σε όλους τους πολίτες ίσες ευκαιρίες να συμμετάσχουν στις δημόσιες υποθέσεις για περίοδο ενός έτους.
Τμήμα κληρωτηρίου του 4ου αι. π.Χ. Μουσείο Αρχαίας Αγοράς, Αθήνα.
Χάλκινα πινάκια και μαύρο σφαιρίδιο κληρωτηρίου. Μουσείο Αρχαίας Αγοράς Αθήνας.
Παράδειγμα τοποθέτησης πινακίων στις εγκοπές του σωζόμενου κληρωτηρίου. Μουσείο Αρχαίας Αγοράς Αθήνας.
Κάτω παρατίθεται αποκατάσταση κληρωτηρίου από το CNRS, σύμφωνα με το σωζόμενο θραύσμα (επάνω), που χρησιμοποιήθηκε για την κλήρωση δικαστών και αξιωματούχων. Τα μηχανήματα αυτά αποκαλύπτουν τις προσπάθειες που κατέβαλλαν οι Αθηναίοι προκειμένου να αποτρέψουν τη διαφθορά στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Τα κληρωτήρια έφεραν δέκα κάθετες σειρές εγκοπών, μία για κάθε αθηναϊκή φυλή, μέσα στις οποίες τοποθετούντο τα δικαστικά πινάκια. Κατά μήκος της αριστερής πλευράς υπήρχε κοίλος χάλκινος σωλήνας, στον οποίον έριχναν, με τυχαία σειρά, λευκά και μαύρα μαρμάρινα σφαιρίδια. Αν με το γύρισμα του στροφάλου στο κάτω μέρος του σωλήνα απελευθερωνόταν λευκό σφαιρίδιο, οι δέκα πολίτες (ένας από κάθε φυλή), των οποίων τα πινάκια είχαν τοποθετηθεί στην πρώτη οριζόντια σειρά εγκοπών, ορίζονταν δικαστές για εκείνη την ημέρα. Αν εμφανιζόταν μαύρο σφαιρίδιο, οι πολίτες αυτοί απαλλάσσονταν των καθηκόντων τους για τη συγκεκριμένη ημέρα. Η διαδικασία επαναλαμβανόταν έως ότου συμπληρωθεί ο αναγκαίος αριθμός δικαστών (John M. Camp, Η Αρχαία Αγορά της Αθήνας, Αθήνα 2004, σ. 138).
Αρχαίο αθηναϊκό κληρωτήριον, όπως ανασυστάθηκε από το Ινστιτούτο Έρευνας Αρχαίας Αρχιτεκτονικής του CNRS.
Πηγή: GrèceHebdo (Exposition : "La Démocratie athénienne. Klèrôtèrion et tirage au sort en Grèce ancienne"). Επίσης, Paul Demont, « Tirage au sort et démocratie en Grèce ancienne », La Vie des idées , 22 juin 2010.
Δείτε το βίντεο του CNRS για την ανακατασκευή ενός αρχαίου αθηναϊκού κληρωτηρίου.
